Đức Tâm(RFI) - Hôm nay, 26/01/2012, AFP cho biết điện thoại, internet, giao thông lên vùng Tây Tạng thuộc tỉnh Tứ Xuyên Trung Quốc, đã bị phong tỏa. Bắc Kinh muốn ngăn chận mọi thông tin liên quan đến việc trấn áp các vụ biểu tình xẩy ra từ đầu tuần này cho đến nay.

Hôm thứ Hai 23/01 và thứ Ba 24/01, lực lượng an ninh Trung Quốc đã trấn áp các cuộc biểu tình của người Tây Tạng. Chính quyền Bắc Kinh nói có hai người thiệt mạng. Theo các tổ chức của người Tây Tạng lưu vong thì có từ ba đến một chục người chết.

An ninh tại khu tự trị Cam Tư và A Bá được tăng cường, sau khi xẩy ra nhiều vụ tự thiêu của các nhà sư.

Nhiều nhân chứng cho biết là công an và cảnh sát vũ trang của Trung Quốc hiện diện đông đảo ở nhiều nơi trong khu vực Tây Tạng. Các nhà báo bị cấm chụp ảnh hoặc hỏi chuyện người dân.

Thông tín viên của đài RFI Stephane Lagarde cho biết thêm thông tin:

“Nhà hàng, quán bán nước giải khát, tu viện, các đồn công an và ngay cả điện thoại của một người lái xe taxi du lịch… Sáng nay, chúng tôi đã gọi điện thoại tới tất cả những nơi này nhưng đều không được. Thông tin hiếm hoi có được là từ một du khách Trung Quốc. Người này vừa rời khỏi cao nguyên Tây Tạng và khẳng định trên internet là đã nhìn thấy rất nhiều xe của cảnh sát vũ trang Trung Quốc, đang di chuyển ngược lên vùng Tây Tạng.

Tân Hoa Xã sáng nay đã hủy bỏ bản tin bằng tiếng Hoa nói về những vụ bạo động ở Tây Tạng. Ngày hôm qua, hãng này đưa tin là có những kẻ giết người trang bị gậy gộc, dao và thậm chí cả chai xăng.

Thông tin này đã bị một tổ chức phi chính phủ của Tây Tạng bác bỏ và tố cáo làn sóng trấn áp gia tăng nhắm vào các tu viện.

Từ hôm thứ Hai, ngày đầu tiên của năm mới Tết Nguyên đán, có nhiều hình ảnh được đăng trên các trang web của Trung Quốc, chụp ảnh các lãnh đạo Trung Quốc đang đứng cạnh những căn lều tại những vùng tự trị gần Tây Tạng. Đó là những tấm áp phích được phân phát trong chiến dịch tuyên truyền nói về 9 điểm mà Bắc Kinh đã mang lại cho người dân Tây Tạng, như lá cờ riêng cho vùng tự trị, đường sá, điện, nước, radio, vô tuyến truyền hình, phim ảnh, thư viện và báo chí. Một triệu tấm áp phích và Trung Quốc đã được gửi đến vùng Tây Tạng nhân dịp bước sang năm Thìn”. 

 

Anh Vũ(RFI) - Đụng độ giữa người biểu tình và chính quyền bước sang ngày thứ ba và tiếp tục lan rộng trong các vùng tự trị của người Tây Tạng tại miền tây nam Trung Quốc. Có thêm ít nhất một người biểu tình bị công an bắn chết. Trong khi đó chính phủ Tây Tạng lưu vong kêu gọi quốc tế can thiệp để chấm dứt bạo lực.

Từ hôm 23/01/2012, tỉnh Tứ Xuyên nằm sát với khu tự trị Tây Tạng đã bùng phát dữ dội cuộc biểu tình của người Tây Tạng. Công an Trung Quốc đã nổ súng vào người biểu tình tay không làm một người chết. Chính quyền Trung Quốc đã thừa nhận thông tin trên.

Nhưng theo các nguồn tin của tổ chức Tây Tạng tự do tại Luân Đôn thì các vụ đàn áp đã làm ít nhất 2 người chết và hàng chục người bị thương ngay tại gần tu viện Drakgo, huyện Lô Hoắc, thuộc châu Cam Tư. Ngày hôm qua (24/01/2012) các vụ bạo lực tiếp tục diễn ra tại nơi đây làm ít nhất có thêm 2 người chết.

Tân Hoa Xã, hôm nay khẳng định công an Trung Quốc đã bắn chết một kẻ "nổi loạn" trong lúc người biểu tình định tấn công đồng công an. Tân Hoa Xã cũng dẫn nguồn tin của công an địa phương cho rằng người biểu tình đã bắn vào công an làm 14 người bị thương.

Đến ngày hôm nay, toàn bộ khu vực Cam Tư đã bị phong tỏa, mọi liên lạc với bên ngoài đều bị cắt đứt. Các phóng viên nước ngoài không thể tiếp cận hiện trường, không thể liên lạc được với bất kỳ ai, người dân cũng như chính quyền Cam Tư qua điện thoại.

Lo ngại tình hình trấn áp diễn biến ngày thêm nghiêm trọng, hôm nay, 25/01/2012, từ Darusalem, Ấn Độ, thủ tướng chính phủ Tây Tạng lưu vong Lobsang Sangay đã ra thông cáo kêu gọi cộng đồng quốc tế khẩn cấp can thiệp để chấm dứt các vụ đàn áp bạo lực của chính quyền Trung Quốc nhắm vào người Tây Tạng tại tỉnh Tứ Xuyên. Thông tín viên Pierre Prakash từ New Delhi tường trình :

Bao nhiêu thời gian và bao nhiêu cái chết thương tâm nữa mới đủ để thế giới tỏ lập trường cứng rắn trước cuộc đàn áp của Trung Quốc tại Tây Tạng ? Đó là câu hỏi được thủ tướng chính phủ Tây Tạng lưu vong Lobsang Sangay đặt ra trong thông cáo ngày hôm nay ( 25/01/2012).

Trong khi các vụ đụng độ giữa người Tây Tạng biểu tình và công an Trung Quốc trong tỉnh Tứ Xuyên từ hôm thứ Hai vẫn tiếp tục làm nhiều người chết, ông Lobsang Sangay, người năm ngoái vừa kế tục Đức Đạt Lai Lạt Ma lãnh đạo chính trị người Tây Tạng lưu vong, nhận định, đây là lúc cộng đồng quốc tế phải can thiệp để ngăn chặn không xảy ra biển máu.

Ngoại trừ Hoa Kỳ ngày hôm qua đã lên tiếng tỏ ý rất lo ngại về những thông tin đến từ tỉnh Tứ Xuyên, chính phủ các nước phương Tây vẫn giữ im lặng về những vụ bạo lực xảy ra trong những ngày qua, cho dù được đánh giá là nghiêm trọng nhất kể từ các vụ bạo động chống Trung Quốc hồi năm 2008 tại Tây Tạng. Ông Lobsang Sangay đánh giá sự im lặng đó có nghĩa là chấp nhận các biện pháp trấn áp bạp lực đang được sử dụng tại Tây Tạng. Trong tháng Giêng, trong khu vực tự trị của người Tây Tạng này đã có thêm 4 người tự thiêu để phản đối chính sách đàn áp tự do tín ngưỡng.

 

(Ảnh: vanganh.info)

VRNs (25.01.2012) - Human Rights Watch - Tương phản với tốc độ thay đổi nhanh chóng về kinh tế – xã hội và hiện đại hóa, Trung Quốc vẫn là một quốc gia độc đảng độc quyền, áp đặt sự kiểm soát chặt chẽ nhằm khống chế các quyền tự do ngôn luận, lập hội và tôn giáo; công khai ngăn cấm tự do báo chí và tư pháp độc lập; tùy tiện cản trở và đàn áp các tổ chức và cá nhân bảo vệ nhân quyền, thường với các biện pháp ngoài vòng pháp luật.

Chính quyền cũng kiểm duyệt mạng internet; duy trì chính sách áp bức nghiệt ngã ở các vùng dân tộc thiểu số như Tây Tạng, Tân Cương và Nội Mông; làm ngơ một cách có hệ thống những vụ việc lạm dụng quyền lực nhân danh “ổn định xã hội” – chỉ trừ một vài trường hợp ngoại lệ hiếm hoi; và bác bỏ các lời phê bình về thành tích nhân quyền trong nước và quốc tế, gọi đó là các âm mưu gây mất ổn định và áp đặt các “giá trị phương Tây” ở Trung Quốc. Quyền lực của bộ máy an ninh – lực lượng dị ứng với những cải cách tư pháp và tự do hóa – dường như càng ngày càng tăng lên kể từ sau Thế vận hội Bắc Kinh 2008. Hiện nay, các chi phí “duy trì ổn định xã hội” của Trung Quốc đã lớn hơn ngân sách quốc phòng của quốc gia này.

Trong khi đó, người dân Trung Quốc đang ngày càng có ý thức hơn về quyền của mình và dám lên tiếng chất vấn chính quyền về các vấn đề dân sinh, cưỡng chiếm đất đai, nhà ở, tình trạng lạm dụng quyền hành của các quan chức tham nhũng, kỳ thị và bất bình đẳng về kinh tế. Theo các thống kê chính thức và của các học giả, ước tính có khoảng 250 đến 500 cuộc biểu tình mỗi ngày, với số người tham gia từ mười người đến hàng vạn người. Những người sử dụng internet và giới truyền thông ủng hộ cải cách đang mạnh dạn thúc đẩy mở rộng biên giới kiểm duyệt, bất chấp những rủi ro, bằng cách kêu gọi đề cao pháp quyền và minh bạch, phát giác những sai phạm của quan chức chính quyền và kêu gọi cải cách.

Dù không có tư cách pháp nhân chắc chắn và luôn bị chính quyền theo dõi, các nhóm xã hội dân sự tiếp tục nỗ lực phát triển hoạt động, và càng ngày càng kết nối tốt hơn với các tổ chức phi chính phủ quốc tế. Một mạng lưới gồm một số nhỏ các nhà vận động nhiệt thành tiếp tục phát hiện và tố cáo các sai phạm, góp phần vào phong trào duy quyền (weiquan – bảo vệ quyền) dù bị đàn áp một cách có hệ thống, từ bị công an theo dõi đến bị câu lưu, bắt giữ, bị buộc phải biến mất, và bị tra tấn.

Vào tháng Hai năm 2011, lo lắng vì phong trào dân chủ Mùa Xuân Ả-rập và cuộc chuyển giao quyền lực ở Trung Quốc dự kiến sẽ diễn ra vào tháng Mười năm 2012, chính quyền phát động đợt đàn áp lớn nhất trong thập niên vừa qua nhằm vào các luật sư, các nhà vận động và những người phê phán chính phủ về nhân quyền. Chính quyền cũng xiết chặt kiểm duyệt báo chí và internet, theo dõi hoạt động của các nhà bất đồng chính kiến và những người chỉ trích chính phủ, hạn chế các hoạt động của họ và thực hiện một động thái chưa từng có là đồng loạt vây bắt hơn 30 người chỉ trích chính quyền trực ngôn nhất và làm họ “mất tích” trong hàng tuần.

Vụ bắt nghệ sĩ đương đại đồng thời là nhà phê phán chính phủ trực ngôn Ngải Vị Vị vào ngày mồng 3 tháng Tư và giam giữ ông tại một địa điểm bí mật không cho tiếp xúc với luật sư đã gây phản ứng mạnh mẽ trên toàn thế giới, dẫn đến việc ông được thả vào ngày 22 tháng Sáu với một khoản tiền thế chân. Ngày mồng 1 tháng Mười Một, cơ quan quản lý thuế thông báo rằng ông phải trả hai triệu tư đô la Mỹ tiền thiếu thuế và tiền phạt đối với doanh nghiệp do vợ ông đứng tên. Đa số các nhà vận động khác cuối cùng cũng được thả, nhưng buộc phải mềm tiếng hơn vì sợ bị thêm các đòn trả thù. Một số luật sư bị bắt giữ trong năm 2011, trong đó có Lưu Sĩ Huy, kể lại là đã bị thẩm vấn, tra tấn, đe dọa và chỉ được thả sau khi chịu ký vào bản “thú tội” và cam kết không sử dụng Twitter, không nói chuyện với báo chí, các nhóm nhân quyền hay các nhà ngoại giao nước ngoài về chuyện bị bắt giữ.

Chính quyền tiếp tục áp đặt chế độ quản chế tại gia vô thời hạn đối với những người chỉ trích chính phủ. Bà Lưu Hà, vợ ông Lưu Hiểu Ba, người được giải Nobel Hòa bình đang phải ngồi tù, bị mất tích từ tháng Chạp năm 2010 và có tin bà đang bị quản chế tại gia để ngăn không cho bà vận động cho chồng mình. Vào tháng Hai năm 2011, bà phát biểu trong một cuộc trao đổi ngắn trên mạng internet rằng bà và gia đình hiện đang như “những con tin” và bà cảm thấy “khổ sở.” Bà được tới thăm ông Lưu Hiểu Ba một lần một tháng, nếu ban quản lý trại giam cho phép.

Trong năm 2011, Trần Quang Thành, một nhà vận động pháp lý khiếm thị được thả khỏi trại giam từ tháng Chín năm 2010, vẫn bị quản chế tại gia. Các nhân viên an ninh tấn công ông Trần và vợ ông vào tháng Hai, sau khi ông công bố các đoạn băng ghi lại tình trạng bị quản chế của gia đình mình. Nhà vận động nổi tiếng Hồ Giai, người vừa thi hành xong bản án ba năm rưỡi và được thả vào tháng Sáu, hiện đang bị quản chế tại gia ở thủ đô Bắc Kinh, cùng với vợ Tăng Kim Yến, cũng là một nhà hoạt động, và con gái họ. Có những quan ngại nghiêm trọng về số phận của luật sư Cao Trí Thịnh (Gao Zhisheng), người bị chính quyền “hô biến” vào tháng Chín năm 2009, rồi thoáng xuất hiện vào tháng Ba năm 2010 với những thông báo về việc mình bị tra tấn liên tục và dã man, sau đó lại mất tích kể từ tháng Tư năm đó.

Vào ngày 12 tháng Sáu năm 2011, bất chấp tình trạng môi trường nhân quyền ở Trung Quốc ngày một xấu đi, chính quyền nước này vẫn tuyên bố đã hoàn thành “mọi chỉ tiêu nhiệm vụ” trong Kế hoạch Hành động Quốc gia về Nhân quyền (2009-2010).

Trong khi ý thức pháp luật của người dân ngày một nâng cao, thái độ thù địch công khai của chính quyền đối với sự độc lập thực sự về tư pháp đã thụi ngược vào những cải cách pháp lý và đánh bại mọi nỗ lực nhằm hạn chế quyền lực của Đảng Cộng sản bao trùm lên cơ chế và bộ máy tư pháp.

Công an khống chế hệ thống tư pháp hình sự, vốn dựa chủ yếu vào lời thú tội của các bị can. Hệ thống tòa án yếu kém và việc quyền của bị cáo bị hạn chế chặt chẽ đồng nghĩa với việc những lời nhận tội do bị tra tấn vẫn hết sức phổ biến và việc xử án bất công vẫn thường xuyên xảy ra. Vào tháng Tám năm 2011, trong một nỗ lực nhằm giảm bớt số vụ án oan và cải thiện năng lực tư pháp, chính quyền đã công bố các quy định mới nhằm loại bỏ các chứng cứ thu được bằng các biện pháp bất hợp pháp và tăng cường quyền tố tụng của bị cáo trong dự thảo sửa đổi Bộ Luật Tố tụng Hình sự. Có nhiều khả năng dự thảo này sẽ được thông qua trong tháng Ba năm 2012.

Tuy nhiên, dự thảo sửa đổi cũng đưa ra một điều khoản gây lo ngại là việc “cưỡng ép mất tích” sẽ được hợp pháp hóa trên thực tế, khi cho phép công an giam giữ bí mật các nghi can trong thời hạn lên tới sáu tháng tại một địa điểm tùy chọn trong các “vụ án an ninh quốc gia, khủng bố và tham nhũng nghiêm trọng.” Biện pháp này sẽ làm tăng cao nguy cơ các nghi can bị tra tấn, cũng như trở thành căn cứ biện minh cho việc “làm mất tích” các nhà vận động và bất đồng chính kiến trong tương lai. Nếu biện pháp này được thông qua – dù đang bị chỉ trích gay gắt từ phía các nhà vận động, luật sư bênh vực nhân quyền, và một bộ phận của giới tư pháp – sẽ đưa Trung Quốc chệch một bước khá xa khỏi lập trường trước đây của nước này là tiệm tiến đến các tiêu chuẩn quốc tế về quản trị tư pháp, ví dụ như Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị mà quốc gia này đã ký vào năm 1997 nhưng chưa phê chuẩn.

Tính trong năm 2011, Trung Quốc tiếp tục dẫn đầu thế giới về số vụ tử hình. Con số chính xác vẫn còn là một bí mật quốc gia, nhưng theo ước tính dao động trong khoảng từ 5,000 đến 8,000 một năm.

Trong năm 2011, chính quyền tiếp tục vi phạm các điều luật trong nước và quốc tế về bảo đảm tự do báo chí và ngôn luận khi cản trở các blogger, nhà báo và ước tính khoảng hơn 500 triệu người sử dụng mạng internet. Chính quyền yêu cầu các công ty cung cấp dịch vụ tìm kiếm internet và báo chí nhà nước kiểm duyệt các vấn đề bị chính thức cho là “nhạy cảm,” ngăn cản đường truy cập tới các trang mạng nước ngoài, kể cả Facebook, Twitter, và YouTube. Tuy nhiên, sự phát triển của các mạng xã hội trực tuyến ở Trung Quốc, nhất là mạng Vi Bác (Weibo) của tập đoàn Tân Lãng (Sina) với hơn 200 triệu người sử dụng, đã tạo một môi trường mới cho các công dân bày tỏ ý kiến và thách thức sự hạn chế của chính quyền đối với tự do ngôn luận, bất chấp sự giám sát chặt chẽ của các nhà kiểm duyệt Trung Quốc.

Ngày 30 tháng Giêng, mối lo về những cuộc biểu tình chống chính quyền ở Ai Cập dẫn đến việc từ khóa “Ai Cập” bị loại khỏi phạm vi tìm kiếm trên mạng internet. Ngày 20 tháng Hai, những lời đồn trên mạng internet về một cuộc “Cách mạng hoa Lài” ở Trung Quốc khiến từ khóa “hoa lài” cũng bị cấm. Vào tháng Tám, một làn sóng các lời bình trên mạng phê phán phản ứng của chính phủ trong vụ tai nạn tàu cao tốc ở Ôn Châu (Wenzhou) ngày 23 tháng Bảy khiến chính quyền phải ra cảnh báo về các hình phạt mới, kể cả việc khóa truy cập microblog, đối với các blogger lan truyền “tin tức thất thiệt hoặc gây hiểu lầm.”

Các điều luật không rõ ràng về “kích động lật đổ” và “làm lộ bí mật quốc gia” đã được vận dụng để bỏ tù ít nhất 34 nhà báo Trung Quốc. Trong số những người bị giam giữ có Tề Sùng Hoài (Qi Chonghuai), ban đầu bị kết án bốn năm tù vào tháng Tám năm 2008 về tội “vòi vĩnh và tống tiền” sau khi ông công bố các vụ tham nhũng của quan chức chính quyền tỉnh quê mình ở Sơn Đông. Vào tháng Sáu năm nay, bản án dành cho ông bị tăng thêm tám năm nữa khi cũng chính tòa án đã xử lại thêm cho ông tội mới là vòi tiền và “tham ô.”

Các quy định về kiểm duyệt tiếp tục là nguy cơ đe dọa các nhà báo dám đưa tin ngoài khuôn khổ định hướng của chính quyền. Vào tháng Năm, biên tập Tống Chí Tiêu (Song Zhibiao) của tờ nhật báo Đô thị Nam phương (Nam Phương Đô Thị Báo – Southern Metropolis Daily) bị kỷ luật giáng chức vì đã phê phán các nỗ lực khắc phục hậu quả trận động đất Tứ Xuyên năm 2008 của chính phủ. Vào tháng Sáu, chính quyền dọa sẽ cho vào sổ đen những nhà báo bị cho là đã đưa tin “xuyên tạc” về sự cố an toàn thực phẩm. Trong tháng Bảy, tờ Thời báo Kinh tế Trung Quốc (China Economic Times) giải tán ban điều tra, một động thái rõ ràng do bị áp lực của chính quyền sau những bản tin gai góc của tờ báo về những thủ đoạn bất lương của quan chức.

Nạn hành hung nhà báo đưa tin về các vấn đề “nhạy cảm” tiếp tục là một vấn đề nhức nhối trong năm 2011. Vào ngày mồng 1 tháng Sáu, công an Bắc Kinh mặc thường phục đã tấn công và đả thương hai phóng viên của tờ Thời báo Bắc Kinh (Beijing Times) khi họ từ chối xóa các bức hình đã chụp tại hiện trường một vụ đâm người. Sau đó hai sĩ quan trong vụ này đã bị đình chỉ công tác. Vào ngày 19 tháng Chín, Lý Tường (Li Xiang), phóng viên Đài Truyền hình Lạc Dương thuộc tỉnh Hà Nam bị đâm chết trong một vụ mà dư luận rộng rãi đoán là đòn trả đũa vì ông đã phanh phui một vụ tai tiếng về an toàn thực phẩm ở địa phương. Công an đã bắt hai nghi can và khẳng định rằng động cơ của kẻ sát nhân là cướp của.

Vào ngày 27 tháng Hai, tại địa điểm diễn ra một vụ, theo lời đồn đại là biểu tình chống chính quyền ở Bắc Kinh, công an đã cố tình tấn công các phóng viên nước ngoài bằng vũ lực. Một phóng viên quay phim ở hiện trường đã phải đi điều trị y tế vì bị nhiều vết bầm dập nghiêm trọng và nguy cơ nội thương sau khi bị nhiều người, được cho là công an mặc thường phục, liên tục đấm đá vào mặt. Công an mặc đồng phục đã trấn áp, bắt giữ và cản trở hơn một chục nhà báo nước ngoài khác tại hiện trường.

Chính quyền và cơ quan an ninh đã ngăn cản Liên hoan Phim Đồng tính Bắc Kinh, không cho chiếu ở khu Tây Thành (Xicheng District). Nhiều chương trình của Liên hoan phim lưỡng niên này phải tổ chức kín đáo ở các địa điểm bán công khai.

Chính quyền Trung Quốc giới hạn các hoạt động tôn giáo trong khuôn khổ đền chùa, tu viện, nhà thờ và nhà thờ Hồi giáo được đăng ký chính thức, dù trong Hiến pháp có nội dung đảm bảo tự do tôn giáo. Các tổ chức tôn giáo phải cung cấp số liệu – bao gồm sổ sách tài chính, các hoạt động và thông tin nhân sự – để chính quyền kiểm tra thường kỳ. Chính quyền cũng xét duyệt hồ sơ các khóa tu và các ấn phẩm tôn giáo, và phê chuẩn mọi việc bổ nhiệm các chức sắc. Các nhà thờ Tin Lành “tại gia” và các tổ chức tâm linh không được đăng ký khác bị coi là bất hợp pháp và các thành viên của họ lúc nào cũng có thể bị phạt hành chính, thậm chí truy tố hình sự. Pháp Luân Công và một số nhóm khác bị dán mác “tà đạo” và các thành viên của họ phải đối mặt với nguy cơ bị đe dọa, sách nhiễu và bắt bớ.

Trong tháng Tư, chính quyền gây sức ép buộc chủ bất động sản, nơi có Thủ Vọng Đường (Shouwang) – một “nhà thờ tại gia” với khoảng 1.000 tín đồ, thu hồi và không cho nhà thờ thuê tiếp diện tích cũ, trong khuôn viên một nhà hàng ở Bắc Kinh. Liên tiếp trong ít nhất là năm tuần, vào các ngày Chủ nhật của tháng Tư và tháng Năm, giáo hội Thủ Vọng tổ chức các buổi lễ tại các địa điểm ngoài trời, khiến công an để ý và dẫn tới hậu quả hơn 100 thành viên bị tạm giữ.

Chính quyền tiếp tục kiểm soát chặt chẽ hoạt động tôn giáo ở các vùng dân tộc thiểu số, lấy lý do “an ninh.” Xin xem các mục riêng về Tây Tạng và Tân Cương dưới đây.

Ngày mồng 2 tháng Tám, chính quyền tuyên bố đóng cửa 583 nhà máy tái chế pin, do tình trạng nhiễm độc chì lan rộng. Tuy nhiên, chính quyền không công nhận và giải quyết thỏa đáng hậu quả, cụ thể là không điều trị cho các nạn nhân là trẻ em bị nhiễm độc chì và sách nhiễu những ông bố bà mẹ muốn đi kiện, như Tổ chức Theo dõi Nhân quyền đã phát hiện trong một phúc trình vào tháng Sáu năm 2011 về tình trạng nhiễm độc chì ở các tỉnh Hà Nam, Vân Nam, Thiểm Tây và Hồ Nam.

Những người bị nhiễm HIV/AIDS vẫn bị đối xử kỳ thị. Vào tháng Chín, một bệnh nhân nữ bị bỏng đã bị ba bệnh viện ở Quảng Đông từ chối điều trị vì nhiễm HIV dương tính. Ngày mồng 8 tháng Chín, một giáo viên bị nhiễm HIV đã khởi kiện chính quyền tỉnh Quý Châu sa thải vô cớ sau khi ông bị từ chối tuyển dụng vào ngày mồng 3 tháng Tư vì tình trạng HIV dương tính.

Chính quyền Trung Quốc không bảo đảm cho người khuyết tật được hưởng đầy đủ các quyền của mình, mặc dù đã phê chuẩn Hiệp ước về Quyền của người Khuyết tật (CRDP) và sắp đến thời điểm cơ quan kiểm soát hiệp ước này kiểm tra thường kỳ tại Trung Quốc.

Trong tháng Chín, một nhóm giáo viên dạy bán thời gian là người khuyết tật yêu cầu Bộ Giáo dục Trung Quốc bãi bỏ quy định áp dụng ở hai mươi tỉnh và thành phố không tuyển dụng giáo viên bị khuyết tật cơ thể vào các vị trí dạy toàn thời gian. Ngày mồng 7 tháng Chín, chính quyền tỉnh Hà Nam đã giải cứu 30 người mắc bệnh tâm thần bị bắt cóc và bán vào làm lao động như nô lệ trong các nhà máy gạch bất hợp pháp ở tỉnh này. Vụ việc làm dấy lên những nghi ngờ về quyết tâm của chính quyền trong việc ngăn chặn và giải quyết dứt điểm những tình trạng lạm dụng kiểu đó, vì trong năm 2007 ở tỉnh Thiểm Tây đã xảy ra một vụ tương tự.

Ngày mồng 10 tháng Tám, chính quyền Trung Quốc trưng cầu góp ý của dân chúng về dự thảo luật sức khỏe tâm thần – một dự luật được mong đợi đã lâu. Các chuyên gia pháp luật trong nước đã cảnh báo rằng dự thảo có những điều khoản tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến các quyền của người bị bệnh tâm thần, như bắt buộc vào các cơ sở điều trị tập trung, cưỡng ép chữa bệnh và bị tước năng lực pháp lý.

Thiếu sự đại diện công đoàn đúng nghĩa vẫn là một trở ngại trong việc cải thiện hệ thống tiền lương và điều kiện làm việc của người lao động trong năm 2011. Chính quyền cấm việc thành lập các công đoàn độc lập, nên Tổng Liên đoàn Lao động Toàn quốc (Trung Hoa Toàn Quốc Tổng Công Hội – ACFTU) chính thức vẫn là đại diện pháp lý duy nhất của mọi người lao động ở Trung Quốc. Tình trạng thiếu hụt lao động thường xuyên do dao động nhân khẩu – thống kê chính thức cho thấy tổng số việc làm nhiều hơn số lượng công nhân đến 5 phần trăm trong ba tháng đầu năm 2011 – là nguyên nhân khiến đôi khi có những thông tin về tăng lương và cải thiện chế độ phụ cấp cho một số người lao động.

Trong tháng Giêng, một đợt khảo sát chính thức về lao động nhập cư cho thấy chính sách hộ khẩu vẫn là nguyên nhân khiến người nhập cư bị phân biệt đối xử một cách có hệ thống. Những người trả lời khảo sát cho biết chế độ hộ khẩu, một chính sách đã được chính quyền nhiều lần cam kết sẽ hủy bỏ, là thủ phạm gây ra những bất công, giới hạn khả năng tiếp cận các dịch vụ nhà ở, y tế và giáo dục. Trong tháng Tám năm 2011, chính quyền thành phố Bắc Kinh ra lệnh đóng cửa 24 trường tư thục hoạt động chui, chủ yếu phục vụ trẻ em nhập cư. Đa số các em học sinh sau đó đều tìm được nơi học mới, dù ước tính khoảng từ 10 đến 20 phần trăm các em phải xa cha mẹ và bị trả về quê, nơi đăng ký hộ khẩu thường trú, vì cha mẹ các em không tìm ra được trường học thích hợp và vừa túi tiền ở Bắc Kinh.

Quyền sinh sản của phụ nữ vẫn bị hạn chế nghiêm ngặt trong năm 2011, với các quy định về kế hoạch hóa gia đình của Trung Quốc. Các biện pháp như kiểm soát hành chính, phạt tiền, và buộc nạo thai, dù có lúc thất thường, vẫn tiếp tục được áp dụng nhằm vào phụ nữ nông thôn, kể cả khi họ đã di cư lên thành phố hay các khu chế xuất công nghiệp, và ngày càng được tăng cường ở các khu vực dân tộc thiểu số như Tây Tạng và Tân Cương. Những chính sách này đã góp phần tạo ra sự mất cân bằng giới tính ngày càng cao (theo điều tra dân số năm 2010 là 118.08 nam so với 100 nữ), dẫn đến hậu quả tiếp theo là nạn buôn người và mãi dâm.

Người lao động tình dục, với số lượng khoảng từ bốn đến mười triệu người, vẫn là một bộ phận chịu rủi ro đặc biệt trong xã hội do chính sách cứng rắn của chính phủ và các phong trào bài trừ mãi dâm thường xuyên được phát động.

Dù thừa nhận rằng tình trạng bạo lực gia đình, phân biệt trong tuyển dụng và thái độ kỳ thị xã hội vẫn là các vấn đề nhức nhối và phổ biến, chính quyền vẫn tiếp tục cản trở sự phát triển của các nhóm vận động vì quyền lợi phụ nữ độc lập, và ngăn cản các vụ kiện vì lợi ích công. Một cách giải thích mới về Luật Hôn nhân do Tòa án Nhân dân Tối cao đưa ra vào tháng Tám năm 2011 có thể sẽ làm tăng mức chênh lệch giàu nghèo giữa hai giới, bằng tuyên bố rằng khi ly hôn, tài sản chung sau kết hôn sẽ thuộc hoàn toàn về người đứng tên vay tiền mua nhà và đăng ký là chủ sở hữu nhà, mà trong đa số các trường hợp đều là người chồng.

Ngày 16 tháng Tám, chính quyền Trung Quốc tuyên bố sẽ thắt chặt các quy định để ngăn ngừa tình trạng nhận con nuôi bất hợp pháp và buôn bán trẻ em. Các Quy định đã Sửa đổi, Bổ sung về Đăng ký Nhận Con nuôi dành cho Công dân Trung Quốc dự kiến sẽ được ban hành vào cuối năm 2011, với điều khoản thắt chặt nguồn nhận con nuôi là các cô nhi viện, chứ không còn là các bệnh viện hay các tổ chức khác như trước đây. Việc thay đổi quy định pháp lý nói trên được cân nhắc sau khi có những phát giác vào tháng Năm năm 2011 về việc các nhân viên một trạm kế hoạch hóa gia đình của chính phủ ở Hồ Nam, trong khoảng thời gian từ năm 2002 đến năm 2005, đã bắt cóc và bán đi ít nhất là 15 trẻ em cho các đôi vợ chồng ở Hoa Kỳ và Hà Lan với giá ba ngàn đô mỗi em. Kết quả điều tra tiếp theo của công an xác định là không có việc buôn bán trẻ em phi pháp, bất chấp các lời khai của chính những ông bố bà mẹ khẳng định rằng con họ đã bị bắt cóc và sau đó bị bán ra nước ngoài.

Trong năm 1997, chính quyền bãi bỏ việc hình sự hóa hành vi đồng tính luyến ái, và tới năm 2001 chấm dứt việc coi đồng tính luyến ái là một căn bệnh tâm lý. Tuy nhiên, công an đôi khi vẫn bố ráp các địa điểm gặp gỡ được ưa chuộng của người đồng tính với hành động mà các nhà hoạt động tả lại là cố ý sách nhiễu. Quan hệ đồng giới không được pháp luật công nhận, những người có quan hệ đồng tính bị từ chối quyền nhận con nuôi, và không có điều luật chống những sự kỳ thị dựa vào xu hướng tình dục. Vào ngày mồng 4 tháng Tư năm 2011, công an Thượng Hải vây ráp Q Bar, một địa điểm nổi tiếng của người đồng tính, với lý do có thông tin quán này đang tổ chức “trình diễn kích dục.” Công an bắt giữ hơn 60 người, gồm cả khách hàng và người làm của quán, dù sau đó tất cả đều được thả trong ngày. Những sự ủng hộ công khai và lớn tiếng nhằm chống lại những định kiến của xã hội và chính quyền đối với những người đồng tính nam, đồng tính nữ, quan hệ lưỡng tính và chuyển đổi giới tính (LGBT) ngày càng phổ biến. Ngày mồng 5 tháng Bảy, một người dẫn chương trình của Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc phê phán những lời bình luận có tính kỳ thị trên mạng của một nữ diễn viên Trung Quốc nổi tiếng và kêu gọi tôn trọng cộng đồng những người LGBT.

Tình hình ở Khu Tự trị Tây Tạng (TAR) và các khu giáp Tây Tạng gồm Thanh Hải, Tứ Xuyên, Cam Túc và Vân Nam vẫn tiếp tục căng thẳng trong năm 2011, sau đợt đàn áp quy mô lớn đối với các cuộc biểu tình của dân chúng diễn ra tại nhiều nơi trên khu cao nguyên này vào năm 2008. Các lực lượng an ninh Trung Quốc tiếp tục duy trì sự hiện diện đông đảo và chính quyền vẫn khống chế chặt chẽ việc đi lại ở vùng Tây Tạng, nhất là đối với các nhà báo và người nước ngoài. Những người Tây Tạng bị nghi ngờ có bất đồng với các chính sách nhà nước về chính trị, tôn giáo, văn hóa hay kinh tế đều bị đưa vào vòng ngắm với tội danh “ly khai.”

Chính quyền tiếp tục xây dựng một vùng “nông thôn mới xã hội chủ nghĩa” bằng cách di dời và tái định cư tới 80% dân vùng TAR, kể cả những người sinh sống bằng nghề chăn thả gia súc và du canh du cư.

Chính quyền Trung Quốc không tỏ một dấu hiệu nào cho thấy họ sẽ nhượng bộ nguyện vọng của người dân Tây Tạng muốn được quyền tự quyết cao hơn, dù chỉ trong khuôn khổ chật hẹp của luật tự trị dành cho các khu vực thiểu số. Chính quyền đã từ chối gặp gỡ và đàm phán với vị lãnh đạo mới được bầu của cộng đồng Tây Tạng lưu vong, Lobsang Sangay, và cảnh báo rằng họ sẽ trực tiếp chỉ định Đạt-lại Lạt-ma kế tiếp.

Trong tháng Tám, chính quyền Tứ Xuyên đã xử ba nhà sư Tây Tạng thuộc tu viện Kirti về hành vi giúp một nhà sư khác tự thiêu để phản đối chính quyền vào tháng Ba với những mức án tù rất nặng. Tính đến giữa tháng Mười Một, đã có thêm mười nhà sư và một ni sư nữa đã tự thiêu, tất cả đều bày tỏ nỗi tuyệt vọng về tình trạng thiếu tự do tôn giáo.

Vụ bạo loạn ở Ô Lỗ Mộc Tề (Urumqi) vào tháng Bảy năm 2009 – là vụ xung đột sắc tộc đẫm máu nhất trong lịch sử hiện đại gần đây của Trung Quốc – vẫn phủ chiếc bóng ám ảnh lên mọi diễn biến tại Khu Tự trị Duy Ngô Nhĩ (Uighur) Tân Cương. Chính phủ vẫn chưa công bố tình trạng của hàng trăm người bị bắt sau vụ bạo loạn, cũng như chưa tiến hành điều tra các cáo buộc nghiêm trọng về tra tấn và ngược đãi những người bị bắt do những người tị nạn và người thân của những người bị bắt đang sống ở nước ngoài đưa ra. Một số ít các phiên tòa xử công khai những nghi can gây bạo loạn cho thấy có đầy rẫy những vấn đề về quyền được đại diện pháp lý, chủ ý chính trị hóa quá lộ liễu của cơ quan tố tụng, và không thông báo lịch mở phiên xử và tổ chức phiên tòa thực sự công khai như luật định.

Trong năm 2011 đã có một vài vụ bạo lực xảy ra ở khu vực này, tuy chưa rõ thủ phạm. Vào ngày 18 tháng Bảy, chính quyền tuyên bố đã tiêu diệt 14 kẻ khủng bố là người Duy Ngô Nhĩ sau khi họ tấn công chiếm một đồn công an ở Hòa Điền (Hetian) và bắt giữ một số con tin. Trong các ngày 30 và 31 tháng Bảy, hàng loạt vụ tấn công bằng dao và bom xảy ra ở Khách Thập (Kashgar). Trong cả hai vụ nói trên, chính quyền đều đổ lỗi cho những người Hồi giáo cực đoan. Tới giữa tháng Tám, chính quyền phát động một chiến dịch hai tháng “tấn công mạnh” nhằm “tiêu diệt một số nhóm khủng bố bạo lực và bảo đảm ổn định trong vùng.”

Dưới vỏ bọc chống khủng bố và chống ly khai, chính quyền cũng duy trì một hệ thống phân biệt đối xử sắc tộc rộng khắp, nhằm vào những người Duy Ngô Nhĩ và các nhóm thiểu số khác, song song với chính sách quản lý xiết chặt về tôn giáo và văn hóa, cùng với các cuộc bắt bớ vì những lý do chính trị.

Đại hội Lao động toàn quốc lần đầu tiên được tổ chức ở Tân Cương vào năm 2010, đã thông qua các biện pháp kinh tế với mục đích tăng thu nhập, nhưng lại có thể gạt các nhóm dân tộc thiểu số ra ngoài lề hơn nữa. Tính đến cuối năm 2011, 80 phần trăm các khu dân cư truyền thống trong thành phố Khách Thập cổ kính của người Duy Ngô Nhĩ sẽ bị giải tỏa. Nhiều cư dân người Duy Ngô Nhĩ đã bị cưỡng chế khỏi nơi ở cũ và tái định cư để lấy đất xây những khu đô thị mới, chắc sẽ có thành phần cư dân mới đa số là người Hán.

Việc cơ quan xuất nhập cảnh Hồng Kông từ chối không cho một số nhân vật đã chỉ trích chính quyền Trung Quốc về vấn đề nhân quyền được nhập cảnh năm 2011 đã dấy lên những quan ngại rằng quyền tự quyết của đặc khu này đang bị xói mòn. Các mối quan ngại về quyền lực của cảnh sát vẫn tiếp tục tăng lên sau khi có những quy định chặt chẽ đối với sinh viên và báo chí được đưa ra trong chuyến thăm Hồng Kông của một vị lãnh đạo nhà nước Trung Quốc vào tháng Chín năm 2011.

Vị thế của người lao động nhập cư ở Hồng Kông được cải thiện khi một tòa án ra phán quyết vào tháng Chín rằng các quy định hạn chế người lao động nhập cư nội địa không được đòi quyền lưu trú là vi hiến. Tuy nhiên, chính quyền Hồng Kông lại đề xuất rằng phán quyết nói trên phải qua sự phúc quyết của Bắc Kinh, làm xói mòn thêm quyền tự trị tư pháp của đặc khu này.

Dù đã bỏ phiếu thuận ủng hộ Hội đồng Bảo an ra nghị quyết đưa Libya ra Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) vào tháng Hai, chính quyền Trung Quốc tiếp tục phớt lờ hoặc cản trở các định chế và tổ chức nhân quyền quốc tế. Trong tháng Sáu, bất chấp sự phản đối mạnh mẽ, Trung Quốc đã tổ chức đón tiếp tổng thống Sudan Omar al-Bashir – một nhân vật đã bị Tòa án Hình sự Quốc tế truy nã với các tội danh: tội phạm chiến tranh, chống nhân loại và diệt chủng. Năm 2011, Trung Quốc đã gia tăng áp lực mạnh mẽ buộc chính quyền các nước Trung Á và Đông Nam Á cưỡng ép người Duy Ngô Nhĩ tị nạn phải hồi hương, khiến có ít nhất 20 người bị trục xuất. Vào tháng Mười, chính quyền Trung Quốc tác động buộc chính phủ Nam Phi từ chối cấp thị thực cho Đạt-lại Lạt-ma khi ông muốn tới dự lễ sinh nhật của Tổng Giám mục Desmond Tutu. Trong cùng tháng đó, Trung Quốc cùng với Nga dùng quyền phủ quyết bỏ phiếu chống hiếm hoi khiến Hội đồng Bảo an không ban hành được nghị quyết lên án những vi phạm nhân quyền nghiêm trọng tại Syria.

Dù hàng chục quốc gia đã tới tham dự lễ trao giải Nobel Hòa bình năm 2010 để vinh danh nhà vận động Lưu Hiểu Ba, còn quá ít các quốc gia trong số đó tham gia hữu hiệu vào các hoạt động vận động cho nhân quyền ở Trung Quốc trong năm 2011. Dù Hoa Kỳ đã nhấn mạnh về các vấn đề nhân quyền trong chuyến thăm chính thức cấp nhà nước của Hồ Cẩm Đào tới Washington vào tháng Giêng, thông điệp đó – cũng như sự chú ý của các quốc gia khác – đã bị chìm nghỉm kể từ khi phong trào Mùa Xuân Ả-rập khởi lên, khiến chính quyền Trung Quốc có điều kiện dễ dàng hơn để dập tắt tiếng nói của các nhà bất đồng chính kiến. Rất ít quốc gia hiện còn duy trì tiếng nói công khai kêu gọi trả tự do cho ông Lưu và những nhà bất đồng chính kiến khác.

Có lẽ để thể hiện tác động của phong trào dân chúng đang ngày một lan rộng nhằm phản đối các dự án đầu tư lạm dụng của Trung Quốc, trong tháng Chín chính quyền Miến Điện đã bất ngờ công bố quyết định dừng dự án đập Myitsone đang gây nhiều tranh cãi, có nguồn vốn chủ yếu do Trung Quốc tài trợ. Tại Zambia, các hãng khai khoáng do Trung Quốc điều hành tuyên bố tăng lương đột ngột cho công nhân, sau khi có kết quả bầu cử của Mặt trận Ái quốc đối lập, từng vận động đảm bảo mức lương tối thiểu trong chương trình hành động của mình.

VOA - Trong các chương trình trước, chúng ta đã cùng nhau điểm lại những sự kiện nổi bật nhất khiến giới trẻ quan tâm nhất trong năm 2011. Trước khi giã từ những thời khắc cuối cùng của năm cũ để chào đón năm mới Nhâm Thìn 2012, chúng ta sẽ nói về những sự kiện gây sốc nhất, kinh hoàng nhất trong năm qua.

Việt: Tôi là Việt từ Sài Gòn.

Thành Nguyễn: Mình là Thành ở Sài Gòn.

Lê: Mình là Lê, hiện cũng đang ở Sài Gòn.


Trà Mi: Theo các bạn, sự kiện nào chấn động nhất, gây kinh hoàng nhất trong năm 2011 vừa qua?
Việt: Việc gây sốc nhất là hình ảnh một người đi biểu tình bị đạp vào mặt. Đó là việc đáng lên án, không thể chấp nhận được.

Trà Mi: Vì sao bạn cảm thấy chuyện này gây sốc nhất trong năm qua?

Việt: Vì một người biểu tình để bảo vệ biển đảo của quốc gia lại bị chính những người an ninh trong nước đạp giày vào mặt. Họ chà đạp lên chính lòng yêu nước của người dân. Từ cổ chí kim, chưa có một thể chế nào làm như thế cả. Thời Pháp thuộc họ cũng không chà đạp lòng yêu nước của người dân Việt đến mức như vậy.

Trà Mi: Xin mời 2 người bạn còn lại. Có những sự kiện nào gây sốc nữa mà các bạn ghi nhận được trong năm qua?
Lê: Hình ảnh một cán bộ dân phòng tiến thẳng lên cung thánh của nhà thờ giáo xứ Thái Hà muốn hành hung linh mục, tu sĩ đang cử hành thánh lễ cũng là chuyện gây sốc đối với xã hội Việt Nam trong năm này.

Trà Mi: Anh Lê vừa nhắc tới vụ việc liên quan đến căng thẳng tranh chấp đất đai giữa giáo xứ Thái Hà ở Hà Nội với chính quyền. Sau hàng loạt các vụ việc qua lại, xuất hiện một người dân phòng có hành động xúc phạm đến thánh lễ của nhà thờ Thái Hà. Bây giờ xin mời Thành.

Thành: Vụ giết người ở tiệm vàng tại Bắc Giang, theo mình, rất gây sốc. Thứ nhất về vấn đề suy đồi đạo đức trong giới trẻ. Bản án 18 năm dành cho hung thủ Lê Văn Luyện cũng gây nhiều bức xúc trong dư luận, giết 3 mạng người chỉ bị 18 năm tù.

Trà Mi: Ngoài vụ hình sự này, các bạn có ghi nhận các sự kiện xã hội nào khác gây chấn động, gây kinh hoàng nữa không?

Việt: Đối với tất cả những người dân đang mất nhà, mất vườn, mất ruộng, mất rẫy, sự kiện ông Đoàn Văn Vươn dùng võ lực sau các phiên tòa và quá trình giải quyết không thỏa đáng của chính quyền địa phương. Lần đầu tiên trong nhiều chục năm nay, người nông dân dám đứng lên dùng chính những võ khí tự tạo để bảo vệ mảnh đất, mảnh vườn của mình. Ông Vươn đúng là người hùng cho những người cày mất ruộng. Ông Vươn đang bị xét có tội chống người thi hành công vụ, nhưng dư luận trong nước đang xôn xao về vụ này, kể cả ông Lê Đức Anh cũng lên tiếng về vấn đề xuất phát do sai phạm của những người thi hành công vụ.

Trà Mi: Việt mô tả ông Vươn là người hùng cho những người nông dân mất ruộng. Liệu mô tả của bạn có thể gây tranh cãi hay không khi chính ông Vươn cũng đã phạm pháp rồi? Để có thể gọi là anh hùng, phải có những hành động hợp pháp trước cái đã, phải không?

Việt: Nhưng ở Việt Nam, đi con đường hợp pháp đều bị ép bằng luật rừng cả. Tỷ lệ đơn khiếu kiện đất đai ở Việt Nam hiện chiếm nhiều nhất trong tất cả các đơn kiện, nhưng xử lý không đến đâu cả.

Trà Mi: Như vậy sự việc của ông Vươn cho chúng ta suy nghĩ như thế nào?

Việt: Những nhà làm luật ở Việt Nam phải đối xử công bằng hơn với người dân, không thể cứ dùng quyền quản lý đất đai của chính quyền muốn làm gì thì làm.

Trà Mi: Nhưng Việt Nam quy định đất đai thuộc sở hữu toàn dân, nhà nước quản lý.

Việt: Ai cũng biết đó là mị dân, không phải sở hữu toàn dân mà quyền sở hữu đất thuộc về những người có chức, có quyền. Họ muốn quy hoạch ở đâu là quyền của họ.

Trà Mi: Theo Việt, quy định của Việt Nam đối với quyền sử dụng đất của người dân chưa thỏa đáng, chưa hợp lòng dân tới mức khiến người nông dân nổi giận, dẫn tới sự việc đáng tiếc như thế. Vụ việc của ông Vươn cũng là một sự kiện lâu lắm mới có một lần, nên gây chấn động. Các bạn khác, còn những sự kiện nào các bạn muốn góp ý nữa không? Xin cho Trà Mi ghi nhận thêm.

Lê: Sự kiện ông đại biểu quốc hội Hoàng Hữu Phước phát biểu rằng ở Việt Nam không cần luật biểu tình gây sốc cho giới trẻ trong thời gian qua, vì biểu tình là quyền cơ bản nhất của con người để bày tỏ nguyện vọng, mong muốn của mình.

Trà Mi: Như bạn nói, có ý kiến cho rằng luật cho phép biểu tình biểu hiện mức độ văn minh, mức độ tôn trọng nhân quyền của một nước. Tuy nhiên, ngược lại, cũng có những ý kiến cho rằng chính bản thân việc biểu tình kéo theo những hệ lụy có thể có không được hay. Chẳng hạn như biểu tình có thể gây ra bạo động làm rối loạn trật tự-an ninh-xã hội, hoặc có thể gây ra những hình ảnh không đẹp, ảnh hưởng chung đến mỹ cảnh của thành phố, khu vực, hay địa phương. Những khía cạnh trật tự, trị an xã hội đó khiến người ta dè dặt với luật biểu tình. Các bạn thấy thế nào?
Lê: Những người ăn trên ngồi trước đưa ra các luận điệu này để bảo vệ ghế ngồi và quyền lực của họ mà thôi.

Trà Mi: Các bạn có mường tượng rằng nếu Việt Nam cho phép biểu tình thì mặt bằng trật tự, trị an xã hội của Việt Nam nhìn chung sẽ không được ổn định như hiện nay chăng?

Thành: Biểu tình là quyền căn bản để người dân thể hiện chính kiến của mình. Còn việc để cho biểu tình xảy ra bạo động hay không thuộc về trách nhiệm của chính quyền. Và chính vì vậy nên phải cần có luật.

Trà Mi: Còn sự kiện nào gây sốc nữa không các bạn?
Việt: Sự kiện cho tới lúc này đã có 17 thanh niên Công giáo bị bắt. Nhiều người trong số đó bị giam hơn 4 tháng rồi mà chưa thông qua xét xử. Họ toàn bị chụp mũ ‘tuyên truyền chống nhà nước’.

Trà Mi: Vì sao bạn cho rằng việc 17 thanh niên Công giáo bị bắt gây kinh hoàng cho giới trẻ?

Việt: Thông điệp từ vụ này là hễ anh hoạt động bên Công giáo, bên Bảo vệ Sự sống, hay tham gia truyền thông Chúa Cứu thế hoặc truyền thông nào đó, anh có thể bị bắt và bị giam tù bất kỳ lúc nào, bị chụp mũ bất kỳ tội gì. Điều này không thể tưởng được.

Trà Mi: Từ sự việc này, liệu chăng người trẻ Việt Nam có kinh hãi?

Việt: Đúng là ban đầu nhìn vào việc này mình có sợ, nhưng sau đó cũng quen, và trở nên can đảm.

Lê: Sự kiện các thanh niên Tin lành, Công giáo, và những người yêu nước bị bắt trong thời gian qua, thật sự không gây sốc, nhưng rất đáng kinh hoàng đối với giới trẻ trong nước. Các bạn đang bị bắt hầu hết là những người yêu nước nhiệt thành với công tác xã hội, giáo hội. Các bạn ấy đã tham gia công tác bảo vệ sự sống, đi cứu trợ đồng bào nghèo khổ. Họ làm những việc rất có ích lợi cho xã hội, một xã hội đã bị biến dạng. Sống trong xã hội này, mình đã chứng kiến những cái đó và mình sẵn lòng bày tỏ nguyện vọng của mình, không còn sợ sệt, tự tin hơn, tự hào hơn.

Thành: Những sự việc công an đánh chết người mà vụ gần đây nhất khiến mình vẫn còn suy nghĩ tới giờ là câu nói của ông trung tá công an Nguyễn Văn Ninh trước tòa rằng ông không hối lỗi khi gây chết người, vì đó chỉ là ‘tai nạn nghề nghiệp’. Theo mình đây là một cái báo động vì mạng người đối với một trung tá công an 36 năm trong nghề chỉ là ‘tai nạn’ nghề nghiệp. Điều này nói lên vấn đề sâu xa ở đây là bản chất công an rất nguy hiểm đối với người dân. Bản án 4 năm tù dành cho ông ta khiến người dân bất an vì đánh chết 1 mạng người chỉ trả giá có 4 năm tù. Công an đáng lẽ phải bảo vệ dân, nhưng ngược lại, họ lại xem mạng sống của dân là ‘tai nạn nghiệp vụ’, thật sự rất ghê gớm.

Trà Mi: Thành vừa nhắc tới vụ án của ông Trịnh Xuân Tùng ở Hà Nội, không đội nón bảo hiểm bị trung tá công an Nguyễn Văn Ninh đánh chết. Thủ phạm vừa bị tuyên án 4 năm.

Thành: Năm nào cũng có các vụ công an đánh chết người. Bạo lực trong ngành công an ngày càng gia tăng. Trong rất nhiều trường hợp, công an dùng bạo lực tra tấn. Mới đây nhất, hai công an ở Nha Trang đã dùng roi điện và nhục hình tra tấn một người phụ nữ. Trước đó là trường hợp của anh Nhật ở Bình Dương bị tra tấn đến chết mà không rõ có phạm tội ăn cắp hay không. Đây là tình trạng báo động đang hiện hữu hằng ngày trong cuộc sống người dân Việt Nam. Mình cảm nhận công an bây giờ là một hiểm họa rất ghê. Vụ đất đai Thái Hà, mình xin nói thêm một vấn đề gây sốc nữa. Đó là thường xuyên xuất hiện ‘quần chúng tự phát’. Người biểu tình yêu nước thì bị dẹp rất gọn. Còn ‘quần chúng tự phát’ thì nổi lên bất cứ chỗ nào có mâu thuẫn để trở thành võ khí đối đầu với nhân dân chân chính. Có người cho rằng ‘quần chúng tự phát’ là lực lượng của chính quyền. Còn chính quyền thì phủ nhận, nói rằng đó là những người dân bức xúc tự nổi lên. Cho dù là dân tự nổi lên đi nữa, nhưng để họ gây ra những cảnh bạo động như vậy, trách nhiệm cũng thuộc về chính quyền là quản lý không tốt. Rất nhiều chuyện đe dọa đến sự an nguy của dân bây giờ. Ngoài công an, bây giờ còn có ‘quần chúng tự phát’, giang hồ..v..v..nữa.

Trà Mi: Nhiều thứ ‘tự phát’ quá.

Thành: Xã hội ngày càng bất an.

Lê: Mình thấy sự kiện ở giáo xứ Mỹ Lộc cũng gây sốc khi nhà cầm quyền bố trí hàng trăm công an, an ninh, dân phòng mặc thường phục na ná kiểu ‘quần chúng tự phát’ tới tấn công, đánh đập đồng bào ở đây rất dã man. Mười một người phải nhập viện, trong đó có những người trong tình trạng nguy cập. Bể nước sinh hoạt của giáo xứ trong nhà xứ bị bỏ thuốc độc vào. Đồng bào giáo dân đi chợ bị lực lượng này ra đánh đập. Đây là một sự đàn áp tôn giáo rất dã man.

Việt: Gần đây nhà nguyện Con Cuông ở Vinh bị đặt bom. ‘Quần chúng tự phát’tới quậy phá nhà thờ. Sau đó 1, 2 tuần, có hai người đi xe máy tới nhà thờ lúc 2 giờ sáng, quăng bom tự chế vào nhà thờ. Bom nổ gây hư hại mái trước của nhà nguyện.

Trà Mi: Sự can thiệp của phía chính quyền thế nào?

Việt: Công an tỉnh, huyện lên điều tra nhưng tới giờ chưa nghe kết quả ra sao.

Trà Mi: Cảm ơn các bạn rất nhiều đã giúp Trà Mi điểm lại một số sự kiện gây sốc tại Việt Nam trong năm qua. Các bạn liệt kê khá nhiều, trên chục sự việc. Nếu phải bình chọn một sự kiện gây kinh hoàng nhất trong năm, các bạn nghĩ rằng đó là sự kiện nào?

Lê: Sự kiện người yêu nước bị công an an ninh đạp vào mặt là sự kiện gây sốc nặng ký nhất trong xã hội Việt Nam trong năm vừa qua.

Trà Mi: Các bạn khác có đồng ý không hay có ý kiến nào khác?

Việt: Tôi đồng ý. Đó cũng là một trong những sự kiện tôi nêu lên đầu tiên mà đúng là sốc thiệt.

Trà Mi: Thành ý kiến của bạn thế nào?

Thành: Mình cũng cảm thấy sự kiện này là nổi trội và sốc nhất trong năm.

Trà Mi: Cùng nhau điểm lại những sự kiện gây sốc và chọn ra sự kiện gây sốc nhất trong năm, suy nghĩ của các bạn thế nào?

Việt: Người trẻ chúng ta phải làm sao để thể chế không được chà đạp nhân phẩm con người, đặc biệt là nhân phẩm của những người yêu nước.

Trà Mi: Các bạn nghiệm ra được những gì từ những sự kiện gây sốc này?
Lê: Sự kiện anh thanh niên bị công an đạp vào mặt cho chúng ta thấy rằng hễ yêu nước là bị đạp vào mặt hoặc bị bắt bỏ tù.

Thành: Cú đạp này gây sốc tâm lý cho giới trẻ, khiến người trẻ nhận ra được nhiều vấn đề đằng sau cú đạp đó. Cú đạp là một sự xúc phạm, nó thể hiện một sự coi thường nhân dân, xúc phạm tinh thần tự tôn dân tộc.

Trà Mi: Người trẻ nhận thấy những cái không hay, tiêu cực. Vậy mình có thể làm gì để khắc phục những điều tiêu cực đó không?

Thành: Để đóng góp thì thật sự còn nhiều giới hạn ở Việt Nam. Theo mình, điều duy nhất giới trẻ có thể góp phần là lên tiếng nói.

Việt: Đúng, người trẻ lên tiếng và tiếp tục lên tiếng.

Trà Mi: Vừa rồi là những sự kiện gây sốc nhất, chấn động nhất, kinh hoàng nhất, theo ghi nhận của 3 khách mời trong Tạp chí Thanh Niên hôm nay. Dĩ nhiên còn nhiều sự việc khác nữa, rất mong quý thính giả đóng góp thêm với chương trình. Cảm ơn các bạn rất nhiều.

BBC - Báo chí Trung Quốc vừa lên tiếng bình luận về kế hoạch tập trận chung sắp tới giữa Hoa Kỳ và Philippines.

Đợt tập trận hải quân được loan báo sẽ tiến hành trong khoảng giữa tháng Ba và tháng Tư tới, trong vùng gần khu vực tranh chấp ở Biển Đông, mà Manila gọi là Biển Tây Philippines.

Hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc hôm thứ Hai 23/1 nhận xét kế hoạch tập trận chung này làm "nảy sinh các câu hỏi về ý định thực sự" của Washington tại châu Á-Thái Bình Dương.

Tân Hoa Xã viết: "Từ khi Hoa Kỳ loan báo việc quay trở lại khu vực châu Á-Thái Bình Dương một cách ầm ỹ hồi năm ngoái và đưa ra chiến lược quốc phòng mới hôm 5/1 vừa qua, các nước trong khu vực đã băn khoăn về ý nghĩa thực của các động thái này".

Đối với nhiều người, Tân Hoa Xã nhận định, họ hy vọng rằng Mỹ, với vai trò cường quốc duy nhất trên thế giới, sẽ đóng vai trò tích cực trong quá trình thúc đẩy hòa bình, thịnh vượng và ổn định trong khu vực.

Thế nhưng hãng thông tấn Trung Quốc nói với kế hoạch tập trận chung nói trên, Mỹ cũng có thể trở thành nguồn gây bất ổn trong khu vực "nếu phô trương quyền lực không đúng chỗ".

'Không nhằm vào quốc gia nào'

Trong quá khứ, Hoa Kỳ và Philippines đã nhiều lần tổ chức tập trận trên biển, với tuyên bố hoạt động chung này không nhằm vào bất cứ quốc gia nào.

Tuy nhiên, theo Tân Hoa Xã, mục tiêu của các cuộc tập trận chung không hề rõ ràng.

Các bên tham gia tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, trong có Trung Quốc và Philippines, đã thống nhất với nhau là không có hành động nào làm phức tạp thêm tình hình.

Tân Hoa Xã viết: "Mỹ, cường quốc ở bên ngoài khu vực, cần hợp tác với tất cả các bên liên quan để ngăn chặn căng thẳng leo thang, chứ không nên hỗ trợ một bên riêng lẻ".

"Thay vì trang bị vũ khí cho Philippines và khơi thêm căng thẳng, Mỹ cần tìm cách kiềm chế các hoạt động và quyết định khiêu khích của nước mà Mỹ cho là đồng minh."

Hãng này cũng nói hòa bình và ổn định ở Á châu, đầu tàu kinh tế của cả thế giới hiện nay, là vì lợi ích của tất cả các quốc gia.

"Cho tới nay, hành động của Washington đã không đáp ứng được kỳ vọng của nhiều người trên thế giới," Tân Hoa Xã bình luận. "Washington cần có biện pháp cụ thể để chứng tỏ tuyên bộ rằng hiện diện của Mỹ tại châu Á-Thái Bình Dương đóng góp thiết thực cho hòa bình trong khu vực".
Trung Quốc cũng cảnh báo Philippines, quốc gia từng đặt bút ký vào Tuyên bố chung của các bên liên quan tại Biển Đông, là phải hết sức kiềm chế không có hành động nào theo hướng mà Bắc Kinh cho là "khiêu khích".

 

VOA - Tổ chức theo dõi nhân quyền Human Rights Watch hôm nay đã công bố phúc trình thường niên của họ về tình trạng nhân quyền trên thế giới.

Trong phúc trình này, Human Rights Watch vẽ ra một bức tranh u ám về các điều kiện nhân quyền trên phần lớn các nước Châu Á.

Tổ chức theo dõi nhân quyền quốc tế nói thành tích nhân quyền của Miến Ðiện vẫn tệ hại trong năm vừa rồi, bất chấp sự chuyển tiếp sang một chính phủ dân sự được sự hậu thuẫn của quân đội.

Phúc trình này tố cáo quân đội Miến Ðiện về các hành động hãm hiếp, tra tấn và giết chóc thường dân thuộc các nhóm thiểu số sắc tộc trong những khu vực tranh chấp, làm hoen ố những cải cách chính trị mới đây do chính phủ Miến Ðiện thực hiện.

Tổ chức theo dõi nhân quyền Human Rights Watch tố cáo chính phủ độc đảng tại Trung Quốc về việc đã áp đặt các biện pháp gắt gao để kiềm chế các quyền tự do ngôn luận, lập hội và tín ngưỡng, đồng thời công khai bác bỏ tính độc lập của ngành tư pháp cũng như quyền tự do báo chí.

Bắc Triều Tiên thì bị tố cáo là vi phạm một cách có hệ thống các quyền cơ bản của công dân bằng các vụ bắt bớ tùy tiện, tình trạng thiếu thủ tục pháp lý, và về các hành động tra tấn, và ngược đãi những tù nhân.

Nhóm này nói việc Bình nhưỡng trừng phạt tập thể về một loạt tội trạng, trong khi hàng trăm ngàn người công dân Miến Ðiện rơi vào tình trạng nô lệ trong các nhà tù.

Ngoài ra, theo Tổ chức theo dõi nhân quyền Human Rights Watch, nhiều người đã bị hành quyết theo định kỳ về những tội như dự trữ lương thực, ăn cắp, và những tội được gọi là chống phá nhà nước xã hội chủ nghĩa.

Tổ chức theo dõi nhân quyền Human Rights Watch cũng nêu chi tiết các hành động vi phạm nhân quyền tại nhiều quốc gia Á Châu khác, kể cả Việt Nam, Campuchia, Indonesia và Malaysia.

Thanh Phương(RFI) - Hãng tin Kyodo của Nhật Bản trích dẫn các nguồn tin từ Đảng Cộng sản Việt Nam hôm nay, 21/01/2012, cho biết là Phó chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đưa ra lời cảnh cáo nói trên trong chuyến viếng thăm chính thức Việt Nam vào tháng trước.

Ông Tập Cận Bình, nhân vật mà theo dự kiến thay thế chủ tịch Hồ Cẩm Đào, đã nhắc lại lời cảnh cáo đó trong các cuộc gặp với tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, chủ tịch Nước Trương Tấn Sang và thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhân chuyến viếng thăm Việt Nam từ ngày 20 đến 22/12/2011.

Theo hãng tin Kyodo, Trung Quốc được cho là đã gây áp lực lên Việt Nam trong một hành động nhằm chống lại điều mà Bắc Kinh xem là chính sách "bao vây" và "kềm chế" mà chính quyền tổng thống Mỹ Barack Obama thi hành đối với Trung Quốc.

Washington đã cam kết sẽ tăng cường sự hiện diện ở châu Á-Thái Bình Dương và vào năm ngoái, Ngoại trưởng Hillary Clinton đã khiến Bắc Kinh tức giận khi yêu cầu phải đưa tranh chấp Biển Đông vào chương trình nghị sự của những diễn đàn đa phương Hội nghị thượng đỉnh Đông Á và Diễn đàn khu vực ASEAN, trong Trung Quốc vẫn không chấp nhận sự can thiệp của bên ngoài vào hồ sơ này, mà chỉ muốn giải quyết trên cơ sở song phương.

Cũng theo các nguồn tin từ Đảng Cộng sản Việt Nam do Kyodo trích dẫn, chủ tịch Hồ Cẩm Đào khi gặp chủ tịch Việt Nam Trương Tấn Sang tại Hawai bên lề hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn APEC vào tháng 11 năm ngoái cũng đã đưa ra lời cảnh cáo tương tự, tức là Việt Nam không được quá thân cận với Mỹ.

Những nguồn tin nói trên khẳng định là khi tiếp ông Tập Cận Bình tháng trước, các lãnh đạo Việt Nam đã kêu gọi Trung Quốc giữ bình tĩnh và có thái độ chừng mực, nhấn mạnh là Hà Nội vẫn theo một chinh sách ngoại giao đa phương.

Kyodo nhắc lại là khi tường thuật về cuộc hội kiến giữa ông Tập Cận Bình với Tổng bí thư đảng Nguyễn Phú Trọng, Tân Hoa Xã đã trích lời phó chủ tịch Trung Quốc rằng hai nước "nên giải quyết các bất đồng và mâu thuẫn một cách tích cực và trên cơ sở ưu tiên cho tình hữu nghị và sự phát triển của hai nước, cũng như cho việc duy trì ổn định khu vực"

Thanh Phương (RFI) - Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á Kurt Campbell cho biết các dân biểu Hoa Kỳ vẫn rất quan ngại về cách đối xử của chính quyền Hà Nội với các nhà bất đồng chính kiến, các sắc tộc thiểu số và các nhà hoạt động tôn giáo.

Theo hãng tin AFP, tuyên bố trên được đưa ra vào ngày 19/01/2012. Ông Campbell cho rằng Việt Nam cần có thêm nỗ lực về mặt nhân quyền để có thể nhận được sự ủng hộ ở Washington cho việc mở rộng quan hệ giữa hai nước.

Cũng trong ngày 19/01/2012, hai đồng chủ tịch của uỷ ban nhân quyền Tom Lantos của Quốc hội Mỹ, một uỷ ban bao gồm thành viên của cả hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ, đã kêu gọi Việt Nam trả tự do cho các tù chính trị đang bị giam, trong đó có luật sư Cù Huy Hà Vũ và linh mục Nguyễn Văn Lý.

Dân biểu Jim McGovern, một trong hai đồng chủ tịch của ủy ban này, tuyên bố: "Không thể chấp nhận việc Việt Nam đàn áp những công dân chỉ hành xử các quyền chính trị và tôn giáo của họ một cách ôn hoà."

Theo các tổ chức bảo vệ nhân qưyền, kể từ khi chính quyền Việt Nam mở chiến dịch đàn áp vào cuối năm 2009, hàng chục nhà bất đồng chính kiến và hoạt động dân chủ đã bị kết án tù nặng nề, mặc dù Hà Nội vẫn khẳng định đang cải thiện tình trạng nhân quyền.

Hà Nội hiện đang tìm cách tăng tường quan hệ với Washington trong bối cảnh căng thẳng với Trung Quốc do vấn đề Biển Đông. 

 

Thụy My (RFI) - Hãng tin AFP hôm nay 19/01/2012, trích lời một viên chức cao cấp Trung Quốc cho biết, Bắc Kinh dự định mở rộng các biện pháp kiểm soát những người có tài khoản tiểu blog trên internet, để tránh lan truyền các thông tin bất lợi cho chính quyền.

Từ cuối năm 2011, người dân Trung Quốc phải đăng ký tên thật khi mở tài khoản tiểu blog tại Bắc Kinh, Thượng Hải và Quảng Đông. Tuy nhiên ông Vương Thần, giám đốc cơ quan thông tin thuộc Hội đồng Nhà nước Trung Quốc, hôm qua, tuyên bố rằng hiện nay quy định này chỉ áp dụng cho những người mới đăng ký, nhưng sắp tới sẽ được mở rộng cho tất cả những người sử dụng tiểu blog.

Trong những tháng gần đây, chính quyền Trung Quốc đã siết chặt gọng kìm đối với cư dân mạng hiện có hơn nửa tỉ người. Bắc Kinh lo sợ khả năng loan truyền các thông tin không được Nhà nước kiểm soát của các tiểu blog. Theo các nhà quan sát, thì các tiểu blog này cùng với các mạng xã hội đã trở thành không gian thích hợp để tạo nên dư luận quần chúng. Ông Vương Thần cho biết, trên các mạng như Vi Bác với hàng trăm triệu người sử dụng thường xuyên, mỗi ngày có đến 150 triệu bài viết được đăng lên.

Các tiểu blog loại Twitter hạn chế số từ đăng lên không quá 140 từ, nhưng với Hoa ngữ thì con số này cho phép đưa lên mạng các thông tin dài hơn hẳn so với các ngôn ngữ theo mẫu tự la tinh. Nhờ đó người dân Trung Quốc ngày càng thích sử dụng tiểu blog để bày tỏ phản kháng trước tình trạng lạm dụng quyền lực của các viên chức tham những, hay tố cáo nhiều vụ xì-căng-đan, từ thực phẩm nhiễm độc cho đến ô nhiễm không khí. Đặc biệt các vụ nổi dậy tại Quảng Đông gần đây cũng được rộng rãi người dân biết đến nhờ có các tiểu blog. 

 

Anh Ba Sàm: Sau nhiều năm bị Mỹ đe dọa, Iran đang tiến hành những bước cho thấy họ vừa mong muốn lại vừa có khả năng đóng cửa Eo biển Hormuz. Vào ngày 24-12-2011, Iran bắt đầu tiến hành cuộc tập trận hải quân Velayat-90 trong và xung quanh Eo biển Hormuz, kéo dài từ vịnh Pecxic (vịnh Ba Tư) và vịnh Oman (trên biển Oman) tới vịnh Aden và biển Ảrập.

Kể từ khi Iran tổ chức những cuộc tập trận này, khẩu chiến giữa Washington và Tehran ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, cho đến nay, chính quyền Obama và Lầu Năm Góc chưa nói gì, cũng chưa làm gì để ngăn cản Tehran tiếp tục tập trận hải quân.

Tính chất địa chính trị của Eo biển Hormuz

Bên cạnh việc đây là điểm quá cảnh (transit) sống còn cho các nguồn năng lượng toàn cầu và là điểm kiểm soát chiến lược, thì còn có hai vấn đề cần phải nêu khi nói về Eo biển Hormuz và quan hệ giữa nó với Iran. Thứ nhất là địa hình Eo Hormuz. Thứ hai là vai trò của Iran trong việc đồng quản lý eo biển chiến lược này cho phù hợp với luật quốc tế và các quyền quốc gia tự quyết của họ.

Lượng tàu bè đi xuyên qua Eo biển Hormuz đã luôn luôn có mối liên quan với hải quân Iran – chủ yếu bao gồm Hải quân thường trực và Hải quân du kích cách mạng Iran. Trên thực tế, hải quân Iran kiểm soát và quản lý Eo biển Hormuz cùng với Vương quốc Oman, do có bán đảo Musandam của Oman ở đây (bán đảo Musandam là một phần lãnh thổ tách rời của Oman – ND). Quan trọng hơn, để quá cảnh qua Eo biển Hormuz, tất cả tàu bè, kể cả của Hải quân Mỹ, cũng phải đi qua vùng biển thuộc chủ quyền Iran. Gần như tất cả đường vào Vịnh Ba Tư đều đi xuyên qua biển của Iran và đường ra thì đi qua biển của Oman.

Iran cho phép tàu nước ngoài sử dụng vùng biển thuộc chủ quyền của họ, do thiện ý và dựa trên cơ sở Phần III trong Công ước LHQ về Luật Biển, phần quy định các điều khoản về quá cảnh trên biển. Theo đó, tàu bè được tự do đi qua Eo biển Hormuz và các vùng biển tương tự, trên nguyên tắc đảm bảo hàng hải nhanh chóng và liên tục giữa một cảng mở với biển cả (high sea). Mặc dù Tehran, theo thông lệ, vẫn tuân thủ các tập tục hàng hải quy định trong Luật Biển, nhưng họ không chịu sự ràng buộc mang tính pháp lý nào của các tập tục đó. Cũng giống như Washington, Tehran ký công ước quốc tế này nhưng chưa bao giờ phê chuẩn.

Căng thẳng Mỹ-Iran trên vịnh Ba Tư

Trong các diễn biến gần đây, Quốc hội Iran đang xem xét lại việc tàu bè nước ngoài sử dụng biển của Iran trên Eo Hormuz.

Cơ quan lập pháp đang đề xuất luật phong tỏa bất kỳ chiến hạm nước ngoài nào, không cho họ sử dụng vùng biển thuộc chủ quyền của Iran để đi qua Eo Hormuz nếu không được Iran cho phép. Còn Hội đồng An ninh Quốc gia và Chính sách Ngoại giao của Iran thì đang nghiên cứu luật để tạo lập một vị thế chính thức cho Iran. Luật này sẽ xoay quanh vấn đề lợi ích chiến lược và an ninh quốc gia của Iran.

Ngày 30-12-2011, tàu sân bay John C. Stennis của Mỹ đi qua vùng biển nơi Iran đang tổ chức tập trận hải quân. Tư lệnh lực lượng Thường trực của Iran, Đại tướng Ataollah Salehi, yêu cầu tàu John C. Stennis và các tàu khác của hải quân Mỹ không nên quay lại vịnh Ba Tư trong khi Iran đang tập trận, nói rằng Iran không có thói quen nhắc lại một lời cảnh báo tới hai lần. Ngay sau khi lời cảnh cáo nghiêm khắc đó của Iran tới Washington, thư ký báo chí của Lầu Năm Góc phản ứng lại bằng việc đưa ra tuyên bố: “Không ai trong chính quyền Mỹ muốn đối đầu [với Iran] về vấn đề Eo biển Hormuz. Việc cần làm là phải hạ hỏa”.

Trong một kịch bản xung đột quân sự thật sự với Iran, rất có thể các tàu sân bay (hàng không mẫu hạm) Mỹ sẽ hoạt động thật ở phía ngoài vịnh Ba Tư, phía nam vịnh Oman và biển Ảrập. Nếu hệ thống tên lửa mà Washington đang phát triển ở vùng lãnh thổ xăng dầu (petro-sheikhdoms) phía nam vịnh Ba Tư không hoạt động, thì việc triển khai tàu chiến lớn của Mỹ ở vịnh Ba Tư sẽ ít có khả năng được thực hiện. Lý do nằm ở đặc điểm địa hình và năng lực phòng thủ của Iran.

Địa hình đang là vấn đề chống lại Lầu Năm Góc: Sức mạnh trên biển của Mỹ vấp phải những giới hạn trên vịnh Ba Tư.

Sức mạnh trên biển của Mỹ – bao gồm Hải quân Mỹ và lính Tuần duyên Mỹ – có ưu thế vượt trội so với tất cả những lực lượng hải quân, hàng hải khác trên thế giới. Năng lực trên biển cả, trên đại dương của họ là vô đối so với bất kỳ lực lượng hải quân nào khác. Vượt trội không có nghĩa là không thể bị đánh bại. Hải quân Mỹ trên Eo biển Hormuz và tại vịnh Ba Tư rất dễ bị tấn công.

Bất chấp sức mạnh và sự bền bỉ (nguyên văn: shear strength, tức là độ bền) của Hải quân Mỹ, địa hình vùng Eo biển Hormuz và vịnh Ba Tư đúng là chống lại họ, theo nghĩa đen. Diện tích tương đối hẹp của vịnh Ba Tư khiến cho nó giống như một con kênh, ít nhất cũng ở khía cạnh quân sự và chiến lược. Theo nghĩa bóng, các tàu sân bay và chiến hạm của Hoa Kỳ bị hạn chế trong vùng biển hẹp hoặc bị khép kín trong vùng nước ven bờ vịnh Ba Tư. [Xem bản đồ ở trên]

Đây là nơi hỏa tiễn cao cấp của quân đội Iran phát huy khả năng. Tên lửa và ngư lôi của Iran sẽ giải quyết nhanh chóng các vũ khí của hải quân Mỹ trên vịnh Ba Tư, nơi tàu của Mỹ bị hạn chế. Đó là lý do tại sao trong số các nước thuộc Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC), Mỹ đã phải rất bận rộn thiết lập hệ thống lá chắn tên lửa trên vịnh Ba Tư suốt mấy năm qua.

Thậm chí tàu tuần tra nhỏ của Iran trong vịnh Ba Tư, có vẻ rất thảm hại và chẳng có ý nghĩa gì khi đối chọi với hàng không mẫu hạm hoặc tàu khu trục Mỹ, cũng là mối đe dọa đối với chiến hạm Mỹ. Hình thức có thể không phản ánh đúng nội dung: những tàu tuần tra Iran này có thể dễ dàng phóng ra một hàng rào tên lửa có khả năng phá hoại đáng kể và đánh chìm những chiến hạm lớn của Mỹ. Tàu tuần tra nhỏ của Iran cũng rất khó bị phát hiện, rất khó bị ngắm bắn.

Quân đội Iraqn còn có thể tấn công hải quân Mỹ chỉ bằng cách phóng tên lửa từ lục địa Iran, ở bờ bắc vịnh Ba Tư. Thậm chí vào năm 2008, Viện Chính sách Cận Đông của Washington đã thừa nhận mối đe dọa từ những tên lửa cơ động ven biển, tên lửa chống hạm, và tàu nhỏ trang bị tên lửa. Các vũ khí hải quân khác của Iran, như máy bay không người lái, tàu thủy đệm khí (hovercraft), mìn, đội thợ lặn, và tàu ngầm loại nhỏ, cũng có thể được huy động trong cuộc chiến tranh hàng hải không cân xứng chống lại Hạm đội 5 của Mỹ.

Thậm chí những chương trình mô phỏng chiến tranh của Lầu Năm Góc cũng cho thấy một cuộc chiến với Iran ở vịnh Ba Tư có thể trở thành thảm họa cho Mỹ và quân đội của họ. Ví dụ tiêu biểu là mô hình giả tưởng Thách thức Thiên niên kỷ 2002 (Millenium Challenge 2002, MC02) ở vịnh Ba Tư, được thực hiện từ ngày 24/7/2003 đến ngày 15/8/2002, khâu chuẩn bị mất gần hai năm. Mô hình giả tưởng này là một trong số những game chiến tranh lớn nhất và tốn kém nhất mà Lầu Năm Góc từng làm. Thách thức Thiên niên kỷ 2002 được tiến hành ngay sau khi Lầu Năm Góc quyết định tiếp tục đà chiến đấu ở Afghanistan bằng việc đánh sang Iraq, Somalia, Sudan, Lybia, Libăng (Lebanon), Syria, và kết thúc với giải thưởng lớn là Iran, trong một chiến dịch quân sự đồ sộ nhằm mục đích đảm bảo vị trí đi đầu của Mỹ trong thiên niên kỷ mới.

Sau khi Thách thức Thiên niên kỷ 2002 kết thúc, nó được chính thức coi là bản mô phỏng một cuộc chiến tranh chống lại Iraq dưới thời Tổng thống Saddam Hussein, nhưng trên thực tế các chương trình mô phỏng chiến tranh kiểu này là nhằm liên hệ tới Iran. Mỹ đã có những đánh giá trước về cuộc xâm lược của Anh-Mỹ vào Iraq. Hơn nữa, Iraq không có năng lực hải quân tương xứng với việc Mỹ huy động một lực lượng hải quân quy mô lớn đến như thế.

Thách thức Thiên niên kỷ 2002 được thực hiện để mô phỏng một cuộc chiến tranh với Iran – mang mật danh “Red” (Đỏ). Chương trình nhắc đến một nhà nước thù địch xấu xa nào đó ở Trung Đông, trong vùng Vịnh. Ngoài Iran ra, chẳng còn nước nào khớp với các thông số và đặc điểm đó của “Red” và quân đội của nó, ở mọi khía cạnh, từ tàu tuần tra đến các đơn vị mô-tô. Sở dĩ có mô hình chiến tranh này là vì Washington đã có kế hoạch tấn công Iran sớm, sau khi xâm lược Iraq vào năm 2003.

Kịch bản trong Thách thức Thiên niên kỷ 2002 bắt đầu với việc Mỹ, mật danh là “Blue” (Xanh), ra một tối hậu thư cho Iran đầu hàng trong năm 2007. Ngày hẹn trong năm 2007 phù hợp về thời gian với kế hoạch tấn công của Mỹ vào Iran sau khi Israel đánh Libăng năm 2006 – chiến dịch này của Israel, theo kế hoạch, sẽ mở rộng thành một cuộc chiến tranh với Syria. Tuy nhiên, cuộc chiến nhằm vào Libăng đã không diễn ra như kế hoạch, và Mỹ cùng Israel đã nhận ra rằng nếu Hezbollah có thể đương đầu với họ ở Libăng thì mở rộng chiến tranh với Syria và Iran sẽ trở thành thảm họa.

Theo kịch bản chiến tranh của Thách thức Thiên niên kỷ 2002 thì Iran sẽ phản ứng lại với cuộc tấn công của Mỹ bằng cách tổ chức bắn một hàng rào tên lửa vượt trội Mỹ và sẽ phá hủy 16 tàu hải quân của Mỹ – gồm một tàu sân bay, 10 tàu tuần dương (cruiser), và 5 tàu đổ bộ (amphibious ship). Ước tính, nếu điều này xảy ra trong một cuộc chiến thực, hơn 20.000 lính Mỹ sẽ thiệt mạng trong ngày đầu tiên sau vụ tấn công.

Tiếp theo đó, Iran sẽ đưa các tàu tuần tra nhỏ tới – tàu trông bề ngoài có vẻ kém cỏi so với tàu sân bay John C. Stennis và các chiến hạm lớn khác của Hoa Kỳ – để đè bẹp phần lực lượng hải quân còn lại của Lầu Năm Góc ở vùng Vịnh. Điều này đưa đến việc phần lớn Hạm đội 5 của Mỹ sẽ bị phá hủy, bị đánh chìm, và Mỹ bị bại trận. Sau thất bại của Mỹ, chương trình game chiến tranh lại bắt đầu lại, nhưng quân “Red” (Iran) phải chịu nhường (chấp) quân Mỹ, để cho quân Mỹ có thể thắng. Kết quả của cuộc chiến xóa đi một thực tế rằng Mỹ có thể bị đánh bại trong một cuộc chiến tranh quy ước thật sự với Iran trên vùng Vịnh.

Như thế là, sức mạnh hải quân ghê gớm của Washington bị cản trở vừa bởi địa hình vừa bởi năng lực quân sự của Iran, một khi đôi bên giao tranh trong vùng Vịnh hoặc thậm chí ở nơi nào đó trong vịnh Oman. Nếu không phải ở vùng biển mở như Ấn Độ Dương hay Thái Bình Dương thì Mỹ sẽ phải chiến đấu trong điều kiện thời gian phản ứng bị rút ngắn đáng kể, và quan trọng hơn là, sẽ không thể chiến đấu từ một khoảng cách xa (nghĩa là an toàn về mặt quân sự). Do vậy, toàn bộ các công cụ của hệ thống phòng thủ của hải quân Mỹ, vốn được thiết kế để chiến đấu trong vùng biển mở, sử dụng đạn tầm xa, sẽ trở nên vô ích trong vùng vịnh.

Vô hiệu hóa Eo biển Hormuz để làm suy yếu Iran?

Cả thế giới đều hiểu tầm quan trọng của Eo biển Hormuz, Washington và các đồng minh của họ cũng ý thức rất rõ rằng Iran có thể đóng eo này lại, trên phương diện quân sự, trong một khoảng thời gian đáng kể. Đó là lý do tại sao Mỹ đã và đang hợp tác với các nước GCC – gồm Ảrập Xêút, Qatar, Bahrain, Kuwait, Oman và Các Tiểu Vương quốc Ảrập Thống nhất (UAE) – để chỉnh lại đường đi của dầu mỏ, thông qua những đường ống vòng tránh Eo Hormuz và dẫn dầu của GCC đến thẳng Ấn Độ Dương, Biển Đỏ, hoặc Địa Trung Hải. Washington cũng đã và đang buộc Iraq phải tìm các tuyến đường thay thế cho đường đi cũ, trong những cuộc đàm phán của Iraq với Thổ Nhĩ Kỳ, Jordan và Ảrập Xêút.

Cả Israel và Thổ Nhĩ Kỳ đều rất quan tâm đến dự án chiến lược này. Ankara đã đàm phán với Qatar về việc lập ra một trạm chung chuyển dầu mà từ đó dầu có thể đi qua Iraq tới Thổ Nhĩ Kỳ. Chính quyền Thổ nỗ lực buộc Iraq phải kết nối các mỏ dầu ở phía nam cũng như phía bắc Iraq tới các tuyến đường quá cảnh (transit) chạy qua Thổ Nhĩ Kỳ. Điều này có liên quan đến chiến lược của Thổ Nhĩ Kỳ là trở thành một hành lang về năng lượng, một điểm quá cảnh có ý nghĩa quan trọng.

Việc điều chỉnh lại đường đi của dầu từ vịnh Ba Tư ra ngoài sẽ nhằm mục đích xóa đi một yếu tố chiến lược mà Iran đang nắm giữ để chống lại Washington cùng các đồng minh. Việc làm này sẽ hạ thấp một cách đáng kể tầm quan trọng của Eo biển Hormuz. Đó có thể là một điều kiện tiên quyết để chuẩn bị cho chiến tranh, một cuộc chiến do Mỹ cầm đầu, chống lại Tehran và các đồng minh của họ.

Đây chính là khuôn khổ để UAE ủng hộ dự án Đường ống dầu thô Abu Dhabi, hay Đường ống dẫn dầu Hashan-Fujairah, nhằm đi đường vòng để tránh tuyến thông thương trong vùng Vịnh vốn chạy xuyên qua Eo biển Hormuz. Đề cương dự án được lập năm 2006, hợp đồng ban hành năm 2007, và công trình được bắt đầu thi công vào năm 2008. Đường ống này sẽ chạy thẳng từ Abdu Dhabi đến cảng Fujairah trên bờ vịnh Oman ở biển Ảrập.

Nói cách khác, nhờ dự án này, dầu xuất khẩu từ UAE sẽ được vận chuyển trực tiếp sang Ấn Độ Dương. Dự án được trình bày công khai như là một cách để đảm bảo an ninh năng lượng nhờ đi đường vòng, tránh phải qua Hormuz, và tránh quân đội Iran. Cùng với việc thi công đường ống dẫn dầu này, một kho chứa dầu dự trữ chiến lược cũng sẽ được thiết kế để đảm bảo duy trì dòng dầu vào thị trường quốc tế một khi vịnh Ba Tư bị đóng cửa.

Ngoài Petroline (Đường ống dẫn dầu Đông-Tây của Ảrập Xêút), thì Ảrập Xêút cũng đã và đang tìm kiếm một vài tuyến đường quá cảnh thay thế, và họ đang xem xét các cảng ở những nước láng giềng trong bán đảo Ảrập, Oman và Yemen. Cảng Mukalla của Yemen, nằm trên bờ vịnh Aden, được Riyadh quan tâm đặc biệt. Vào năm 2007, các nguồn tin của Israel rộ lên rằng có một dự án làm đường ống dẫn dầu đang được triển khai, sẽ nối các mỏ dầu của Ảrập Xêút với cảng Fujairah ở U.A.E., cảng Muscat ở Oman, rồi cuối cùng là cảng Mukalla ở Yemen. Việc mở trở lại đường ống dẫn dầu Iraq-Ảrập Xêút (IPSA) – mà trớ trêu thay, lại do chính Saddam Hussein tiến hành để tránh phải đi qua Eo biển Hormuz và Iran – cũng đã là một chủ đề thảo luận của Ảrập Xêút với chính quyền Iraq ở Baghdad.

Nếu Syria và Libăng trở thành khách hàng của Washington, thì Đường ống dẫn dầu xuyên khối Ảrập (Tapline) vốn đã bị đóng cửa cũng có thể được mở trở lại, cùng với các tuyến đường thay thế khác từ bán đảo Ảrập đến bờ Địa Trung Hải, thông qua Levant. Xét về thứ tự thời gian thì việc này cũng phù hợp với ý định của Washington nhằm chiến thắng Libăng và Syria, trong nỗ lực cô lập Iran trước khi có thể có một trận chiến cuối cùng với Tehran.

Cuộc tập trận hải quân Velayat-90 của Iran đã mở rộng đến vị trí rất gần đường vào Biển Đỏ trên vịnh Aden, bên ngoài vùng biển thuộc chủ quyền Yemen. Cuộc tập trạng cũng diễn ra trên vịnh Oman, đối diện bờ biển Oman và bờ phía đông của UAE. Ngoài ra, cũng nên coi Velayat-90 là một dấu hiệu cho thấy Tehran đang sẵn sàng hoạt động ngoài vùng Vịnh và thậm chí có thể tấn công, hoặc phong tỏa mọi đường ống dẫn dầu đi vòng tránh Eo biển Hormuz.

Địa hình lại ủng hộ Iran trong trường hợp này. Đi đường vòng để tránh Eo biển Hormuz vẫn không làm thay đổi một thực tế rằng phần lớn các mỏ dầu thuộc khối các nước GCC đều nằm trong vịnh Ba Tư hoặc gần các bờ biển của vịnh. Điều đó có nghĩa là chúng nằm hoàn toàn trong một khu vực rất gần với Iran và do đó nằm trong tầm tấn công của Iran. Giống như chuyện xảy ra với Đường ống dẫn dầu Hashan-Fujairah, Iran có thể dễ dàng vô hiệu hóa dòng dầu chảy từ điểm xuất phát. Họ có thể bắn tên lửa và tấn công từ trên không, hoặc triển khai các lực lượng quân đội trên bộ, trên biển, trên không, hoặc kết hợp, vào những địa điểm đó. Họ không nhất thiết phải phong tỏa Eo biển Hormuz, vì suy cho cùng ngăn chặn dòng nhiên liệu mới là mục đích chính của Iran.

Chiến tranh Lạnh giữa Mỹ và Iran

Washington vốn đã ở thế tấn công Iran, sử dụng mọi phương tiện có sẵn. Căng thẳng ở Eo biển Hormuz và ở vịnh Ba Tư chỉ là một mặt trận trong cuộc chiến tranh lạnh nguy hiểm, diễn ra trên nhiều mặt trận, giữa Tehran và Washington trong một Trung Đông rộng lớn. Kể từ năm 2001, Lầu Năm Góc đã tái cấu trúc quân đội để tổ chức chiến tranh phi quy ước với một đối thủ như Iran. Tuy nhiên, địa hình đã luôn là yếu tố chống lại Lầu Năm Góc, và Mỹ chưa tìm được giải pháp nào cho thế lưỡng nan về hải quân của họ ở vùng vịnh. Thay vì tiến hành chiến tranh quy ước, Washington đã phải viện đến chiến tranh ngoại giao và kinh tế bí mật để chống Iran.

Mahdi Darius Nazemroaya là một nhà xã hội học, một tác giả từng được giải thưởng. Ông là nghiên cứu viên tại Trung tâm Nghiên cứu Toàn cầu hóa (CRG), Montreal. Ông chuyên về Trung Đông và Trung Á. Ông từng là cộng tác viên, khách mời, thảo luận về Trung Đông trên rất nhiều chương trình của các đài truyền hình quốc tế như Al Jazeera, Press TV và Russia Today. Nazemroaya cũng là nhân chứng của “Mùa xuân Ảrập” ngay tại Bắc Phi. Trong thời gian ở Lybia trong chiến dịch ném bom của NATO, ông đã đưa tin về Tripoli cho vài cơ quan truyền thông. Ông gửi nhiều bài viết quan trọng từ hiện trường ở Lybia cho Global Research và là phóng viên đặc biệt của chương trình nghiên cứu-điều tra Flashpoints của Pacifica, phát sóng từ Berkeley, California. Các tác phẩm của ông từng được xuất bản bằng hơn 10 thứ tiếng. Ông cũng viết cho Quỹ Văn hóa Chiến lược (SCF) ở Matxcơva, Nga. 

Anh Vũ(RFI) - Thời gian gần đây, Miến Điện đang cuốn hút nhiều chú ý của quốc tế bởi những chuyển biến chính trị đang diễn ra bên trong đất nước từng nằm dưới ách cai trị của chế độ độc tài quân sự suốt nửa thế kỷ qua. Tâm điểm của tiến trình dân chủ đang diễn ra ở Miến Điện hiện nay là nhà đối lập nổi tiếng Aung San Suu Kyi. Nếu tiến trình cải cách chính trị ở đất nước này diễn ra suông sẻ thì có thể bà sẽ tham gia vào chính phủ, nhưng mục tiêu trước mắt là được bầu vào Quốc hội.

Nhân chuyến đi thăm Miến Điện của Ngoại trưởng Pháp Alain Juppé, nhật báo Le Figaro trở lại với gương mặt chính trị đối lập Aung San Suu Kyi, biểu tượng cho cuộc đấu tranh vì dân chủ ở Miến Điện. Đặc phái viên tờ báo được gặp trực tiếp người phụ nữ nổi tiếng này tại nhà riêng ở Rangoon.

Điều đầu tiên mà tác giả bài viết cảm nhận được ở nhà đấu tranh kiên cường này là sức cuốn hút đặc biệt. Những năm tháng tù đầy và bị quản thúc tại gia, nỗi cô đơn và bệnh tật dường như không mấy tác động đến người phụ nữ này. Dáng vóc mảnh mai, trông bà vẫn trẻ hơn so với cái tuổi 66 của mình nhưng phong thái, cách phát ngôn thì là của một nhà chính trị không gì lay chuyển được.

Tác giả bài báo cho biết, sau cuộc gặp với Ngoại trưởng Alain Juppé, bà Aung San Suu Kyi phát biểu bằng tiếng Pháp, ngoại ngữ mà bà đã tự học trong thời gia bị quản thúc tại gia, rằng: "Quý vị đến đây vào thời điểm đầy hứa hẹn. Nhiều tù nhân lương tâm vừa được trả tự do. Chúng tôi hy vọng việc trả tự do này sẽ tăng cường thêm cơ hội cho hòa hợp dân tộc và dân chủ".

Các nhà báo hỏi liệu bà có tin Tổng thống Thein Sein chân thành ? Giải Nobel Hòa bình năm 1991 trả lời rằng: "Có, vì ông ta đã giữ lời hứa công nhận trở lại đảng của tôi. Chúng tôi đã thảo luận với nhau nhiều và thấy có những mục tiêu chung". Bà cũng không loại trừ khả năng trong tương lai tham gia vào chính phủ. Nhưng mục tiêu trước mắt với nhà dân chủ đối lập này là trở thành dân biểu Quốc hội. Trả lời câu hỏi liệu có phải bà đang chơi một trò chơi nguy hiểm, có nguy cơ bị chế độ giật dây trong khi những ý định cải cách của chính quyền vẫn còn chưa rõ ràng ? Bà Aung San Suu Kyi khẳng định: "Đây không phải là một trò chơi. Phải mất rất nhiều công sức mới dẫn tới việc quân đội ủng hộ cho các cuộc cải cách dân chủ" .

Về phần mình, bà khẳng định không thay đổi quan điểm, vẫn luôn chủ trương «đối thoại và bất bạo động » . Tuy nhiên nhà dân chủ này vẫn tỏ ra thận trọng. Hơn nữa bà cũng cho biết không phải tất cả các thành viên chính phủ đều ủng hộ cải cách và giới quân sự ở Miến Điện vẫn còn nắm rất nhiều quyền hành. Bà cũng không loại trừ khả năng đảo chính có thể xảy ra. Ngày hôm qua, trong buổi lễ nhận huân chương Bắc đẩu bội tinh của Pháp, bà Aung San Suu Kyi đã phát biểu: "Cuộc chiến đấu của tôi chưa kết thúc mà mới chỉ bắt đầu". Cuộc đấu tranh đó không phải đã hết hiểm nguy.

Về chuyến đi của Ngoại trưởng Pháp đến Miến Điện, nhật báo Libération nhận định đây là chuyến đi mang tính chất thăm dò tình hình của lãnh đạo ngành ngoại giao Pháp. Kể từ khi Miến Điện giành độc lập năm 1948, đây là lần đầu tiên Paris cử Ngoại trưởng tới thăm đất nước này. Tuy nhiên Ngoại trưởng Pháp đã dành phần lớn thời gian cho cuộc tiếp xúc với nhà đối lập Aung San Suu Kyi.

Với chính quyền Miến Điện, ông Alain Juppé đã thông báo tăng gấp ba viện trợ của Pháp, lên tới 3,2 triệu euro, để trợ giúp các họat động nhân đạo khẩn cấp và cho các tổ chức phi chính phủ hay xã hội công dân. Một phái đoàn của Cơ quan Phát triển Pháp cũng sẽ được cử đến Miến Điện để đánh giá tính khả thi của các dự án văn hóa và du lịch. Vấn đề nối lại các hoạt động đầu tư của tập đoàn Total bị ngưng năm 2007 cũng được đề cập đến trong chuyến đi này.

Nước Pháp trong cơn sốc bị mất điểm AAA

Việc cơ quan thẩm định tài chính Standard &Poor’s hạ điểm tín nhiệm của nước Pháp xuống còn AA+ đã gây xáo động trong giới chính trị Pháp trong những ngày cuối tuần qua. Đây cũng là chủ đề được các báo Pháp ra ngày đầu tuần này chú ý nhiều nhất, đặc biệt là thông báo của Standard & Poor’s được đưa ra vào thời điểm chỉ còn 100 ngày nước Pháp bước vào cuộc bầu cử tổng thống.

Báo Le Monde gọi việc bị mất điểm A là "Cú sốc chính trị đối với Tổng thống Sarkozy". Quyết định của Standard & Poor’s là một sự "trừng phạt đối chính sách kinh tế của Pháp trong những năm qua, nhất là chính sách của người đứng đầu nhà nước". Xã luận báo Le Monde còn cho rằng đây là hậu quả của việc Tổng thống Pháp đã ý thức quá muộn về sự cần thiết cắt giảm thâm hụt chi tiêu và giảm nợ. Tuy nhiên theo tờ báo thì cánh tả cũng không có mấy lý do để vui mừng trước thực tế này. Bất kỳ đảng nào giành thắng lợi trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 5 tới thì cũng sẽ phải đối mặt với rất nhiều khó khăn.

Báo Libération cũng khai thác khía cạnh những ứng cử viên tổng thống có thể hưởng lợi trong cuộc vận động tranh cử của mình nhân việc Pháp bị mất điểm AAA. Theo Libération tin xấu nước Pháp bị hạ điểm tín nhiệm đã được biết trước từ lâu, việc cơ quan thẩm định tài chính quốc tế chính thức công bố chỉ làm xáo trộn chiến dịch tranh cử tổng thống.

Trước tiên Tổng thống Sarkozy, một ứng cử viên chưa công bố chính thức, sẽ bị suy yếu. Theo Libération, trong 5 năm nắm quyền, chính sách của ông Sarkozy, đã không vực được nước Pháp đi lên mà còn ngày càng lụn bại. Các ứng cử viên của những đảng phái nhỏ qua sự vụ này có thể được hưởng lợi trong chiến dịch vận động tranh cử.

Nhật báo kinh tế Les Echos có cái nhìn rộng hơn về hậu quả của việc mất điểm tín nhiệm. Tờ báo nhận thấy quyết định hạ điểm của Standard & Poor’s đối với Pháp và 8 nước khác trong Liên hiệp châu Âu có nguy cơ làm các nước khu vực đồng euro, vốn đang sa lầy trong khủng hoảng, thêm chia rẽ. Theo các chuyên gia được Les Echos trích dẫn, được lợi nhất trong sự kiện này là Đức, nước đang rất thành công trong việc duy trì điểm tín nhiệm của mình. Berlin sẽ dựa trên thế mạnh của mình để tiếp tục áp đặt cho các đối tác châu Âu trong chính sách chi tiêu, chống chọi với khủng hoảng.

Vladimir Putin ăn trái đắng trên internet

Liên quan đến cuộc bầu cử tổng thống sắp tới ở Nga, nhật báo Le Monde có bài viết đáng chú ý với tiêu đề "Vladimir Putin ăn trái đắng trên internet".

Bài báo cho biết Thủ tướng Nga Putin không giấu diếm là người không mấy hứng thú với internet. Thậm chí có lần ông đã thổ lộ rằng chưa bao giờ gửi e-mail cho ai. Nhưng để chuẩn bị cho chiến dịch vận động tranh cử tổng thống nhiệm kỳ thứ ba, hôm 12 tháng Giêng vừa qua, ông Putin đã mở một trang web ( www.putin2012.ru). Trên địa chỉ quảng bá cho chủ trương đường lối và hình ảnh cho riêng ông Putin, đáng chú ý là có một mục nhận ý kiến đóng góp của cử tri. Ba giờ sau khi trang web của ông xuất hiện, trong mục này đã đầy kín các đề nghị ông Putin từ chức.

Tờ báo trích ra một số các ý kiến như của một cử tri tên Svetlana Sorokina : "Tôi đề nghị ông từ chức. Đừng đẩy đất nước phải làm cách mạng, ông hãy rời khỏi chức vụ Thủ tướng và từ bỏ việc ra ứng cử Tổng thống" . Một ý kiến khác không kém gay gắt: "Xin ông hãy rời bỏ chính trị. Người ta hiểu quyền lực cũng là một thứ ma túy, nhưng cai đi thì sẽ tốt hơn". Một người ký tên Andrei Antonenko thì viết : "Tôi mệt mỏi vì ông , tôi đã chịu đựng ông suốt 12 năm trời. Nếu ông trở lại thì phần lớn các bạn bè của tôi sẽ rời nước Nga (…) Hãy ra đi khi còn chưa muộn".

Nhưng chỉ sau đó ít giờ, những lời bình luận kiểu như vậy đã biến mất, thay vào đó bằng những ý kiến ủng hộ ông Putin, trong số đó có đề nghị dẹp các tổ chức phi chính phủ Nga được "nước ngoài" cung cấp tài chính.

Theo Le Monde, chính quyền Nga đang có xu hướng nhìn đâu cũng có kẻ phá hoại do nước ngoài thao túng. Trong một cuộc trả lời phỏng vấn báo Kommersant, lãnh đạo Hội đồng An ninh Nga khẳng định, các mạng xã hội ở Nga được sử dụng từ bên ngoài để chống lại chính quyền, giống như đã làm với các cuộc cách mạng Ả Rập. Làn sóng chống chính quyền hiện nay đều được coi là có bàn tay từ nước ngoài.

Tunisia kỷ niệm một năm cuộc Cách mạng Hoa nhài

Ngày 14 tháng Giêng vừa qua, cuộc Cách mạng Hoa nhài của người dân Tunisia lật đổ chế độ độc tài Ben Ali vừa tròn một năm. Nhân dịp này trang quốc tế báo Le Monde trở lại với đất nước Bắc Phi đi tiên phong trong làn sóng nổi dậy "mùa xuân Ả Rập".

Le Monde nhận thấy một năm sau cuộc cách mạng lật đổ chế độ Ben Ali, Tunisia vẫn đang gặp rất nhiều khó khăn, khủng hoảng kinh tế vẫn tiếp tục đè nặng lên cuộc sống của người dân. Viễn ảnh đất nước chưa hề có gì sáng sủa, ngành du lịch vẫn rơi tự do, đình công liên miên, giá cả tiêu dùng tăng cao. Người dân đang hoài nghi về một tương lai tươi sáng sau cuộc cách mạng mà vì nó mà họ đã phải đổi cả bằng máu và nước mắt.

Gấu trúc Trung Quốc vào Pháp bằng cửa VIP

Ngày hôm qua (15/1) hai con gấu trúc lớn được Trung Quốc cho Pháp mượn đã tới phi trường Paris – Charles de Gaulle Roissy, nhập cảnh qua cửa VIP. Hai con gấu Trúc có tên "Bé Mập" và "Hân Hoan" đã được đối xử như những nhân vật VIP : Máy bay riêng, thảm đỏ và hàng trăm nhà báo đón tận chân cầu thang máy bay, có đại diện ngoại giao của hai nước ra đón…. Ngay chiều hôm qua hai chú gấu trúc đã lên đường với xe cảnh sát hộ tống về vườn thú Bauval ( Loir-et Cher), miền Trung nước Pháp.

Câu chuyện nhỏ trên Libération nhận xét một cách hài hước rằng. Làm một con vật ngoại giao còn hơn là một người không giấy tờ khi nhập cảnh qua phi trường Roissy.