 |
| (Ảnh: chungta.com) |
Tamviet.edu.vn - Chuyện kể về các loài sâu, chúng đang sống một cuộc sống bình dị giản đơn thì bỗng một hôm xôn xao cả thế giới loài sâu bởi một ý kiến cho rằng "trên đời này có một thứ tên là âm thanh và hình ảnh". Đó là một thông tin hoàn toàn mới, chưa hề có trong thế giới của sâu. Hội đồng bô lão, các nhà khoa học sâu họp bàn lại với nhau để xác nhận thông tin này. Tất cả những nhân vật quan trọng được tập hợp lại trong hội trường là một hốc cây cổ thụ to. "À, âm thanh à, để xem nào", các cụ sâu, nhà khoa học sâu lần mò một lúc không thấy gì chỉ thấy thô thô, ráp ráp, trơn trơn, nhẵn nhẵn, chẳng có cái gì là âm thanh ở đây cả. Vô lý. Thế còn hình ảnh thì sao, các cụ sâu, nhà khoa học sâu lại tiếp tục lần mò và cũng chỉ thấy thô, ráp, sần sùi nhẵn nhụi chứ không thấy cái gì là hình ảnh ở đây hết. Vô lý. Vậy là không có âm thanh và hình ảnh gì ở trên đời này hết.
Nhưng thế giới của chúng ta hoàn toàn có những thứ được gọi là hình ảnh được biết thông qua thị giác và những thứ được gọi là âm thanh được biết thông qua thính giác. Loài sâu chỉ có một giác quan duy nhất đó là xúc giác, chúng không thể nhìn cũng không thể nghe, chính vì vậy trong câu chuyện ở trên, thế giới loài sâu vội kết luận rằng không có âm thanh và hình ảnh ở trên đời.
Ta có khi nào cũng có những kết luận về thế giới hay về chính bản thân mình như những loài sâu.
Một chú sâu người đen sì đầy lông nhìn một chú sư tử và đau khổ, chú thắc mắc sao ta không to khỏe như vậy, sao ta không mạnh mẽ và đẹp đẽ như thế, ta chẳng có gì, bé nhỏ và xấu xí. Chú tự ti và cho rằng mình vô sản. Ta có cho rằng những chú sâu đó kém hơn sư tử, chúng không có gì để tự hào về mình.
Còn bản thân chính chúng ta thì sao, ta đang tự tin về mình, hay đang tự ti. Nếu được hỏi "Ta hãy nói về bản thân mình (những đặc điểm, những thế mạnh, điểm yếu)", ta sẽ nói điều gì? Tôi là một người nhút nhát, giao tiếp kém, tôi chưa thành công và có nhiều tật xấu…Hay tôi là người mạnh mẽ, ham muốn thành công, năng động, nhiệt tình…
Nếu ta còn chưa tự tin vào bản thân, còn coi mình là những con sâu xấu xí thì hãy tiếp tục chuyến hành trình.
1.1Khám phá những tiềm năng
A,Tiềm năng trong thuyết trình
Có hai phần làm nên hiệu quả truyền đạt của một thông điệp từ người diễn giả (người nói) tới thính giả (người nghe) đó là ngôn từ và phi ngôn từ. Nhìn vào bảng bên cạnh ta sẽ rõ hơn phần nào thuộc về ngôn từ và phần nào thuộc về phi ngôn từ.
Hữu thanh | Vô thanh | |
| Phi ngôn từ | Giọng nói (chất giọng, âm lượng, độ cao…), tiếng thở dài, kêu la | Điệu bộ, dáng vẻ, trang phục, nét mặt, ánh mắt, di chuyển, mùi… |
| Ngôn từ | Từ nói | Từ viết |
Trong thuyết trình, hiệu quả mà ngôn từ mang lại chiếm 7% còn 93% nằm ở phi ngôn từ. Ta có thể dễ dàng nhận ra điều này trong cuộc sống khi ta nói ra một điều gì đó. Cùng là từ "Lại đây" chẳng hạn, nếu nói giọng nhẹ nhàng thì người nghe sẽ cảm nhận rất khác với một từ lại đây được nói bằng giọng gay gắt và quát tháo. Đặc biệt, khi có thêm hình ảnh cho từ "lại đây" như ta cầm một tấm ván, mặt đanh lại giận giữ và hét lớn "Lại đây" thì nhất định người tiếp nhận sẽ có một cảm nhận hoàn toàn khác. Như vậy, với cùng một ngôn từ khi ta thay đổi giọng nói và hình ảnh tức thay đổi phần phi ngôn từ trong việc truyền đạt nó thì tạo ra những hiệu quả khác nhau đối với người nghe khi tiếp nhận thông điệp đó. Cũng như vậy với cùng một bài hát, người ta có thể trả rất nhiều tiền để nghe trực tiếp ca sĩ hát hơn là ngồi nhà nghe ca sĩ đó hát trên đĩa CD hay chỉ đọc lời bài hát đó trên giấy. Như vậy hiệu quả của thông điệp ta truyền đạt tới người nghe nằm phần nhiều ở phi ngông từ của ta và một phần nhỏ ở ngôn từ, từ ngữ ta nói ra. Lâu nay ta tập trung đầu tư công sức của mình vào phần nào, phần mang lại 7% hiệu quả hay 93% còn lại? Những điều tưởng chừng rất vô lý nhưng ta đang làm điều đó với chính mình. Ta đang đầu tư vào 7% hiệu quả của ngôn từ và bỏ đi 93% hiệu quả của phi ngôn từ mỗi lần ta thuyết trình về một vấn đề gì đó. Ta thường mất hầu hết thời gian của mình để tạo nên những bản word hoàn hảo, những trang chiếu rõ ràng mà không dành thời gian cho việc luyện tập cách trình bày nó ra sao cho thuyết phục và hiệu quả. Có câu nói rằng "Vấn đề không phải là nói cái gì mà nói như thế nào", hình ảnh ta thể hiện, giọng nói ta thể hiện chính là cách ta nói như thế nào về bài nói của mình. Và đó chính là tiềm năng rất lớn của ta mà lâu nay ta chưa khai thác. Có câu chuyện kể về một người ông Quang dùng cả đời mình vào việc tìm kho báu, ông Quang đi khắp nơi tìm kho báu. Nhưng khi đã già rồi ông Quang vẫn chưa tìm ra được một kho báu nào, thậm chí một viên kim cương hay thỏi vàng cũng không. Và ông Quang quyết định sẽ quyết tâm tìm đến bao giờ không còn đủ sức nữa mới thôi. Ông Quang đã quyết định bán mảnh đất mình đang ở cho ông Nam để lên đường tiếp tục tìm kho báu. Ông Nam là một người nông dân và hàng ngày cấy trồng trên mảnh đất mà ông mua được. Bỗng một ngày khi ông Nam đang cuốc đất thì thấy lưỡi cuốc của mình chạm phải vật gì rất cứng. Ông Nam đào lên xem thì mới biết đó những thỏi vàng và dưới mảnh đất ông vừa mua được là cả một mỏ vàng lớn. Ông Quang dùng cả đời mình để đi khắp nơi tìm kho báu mà không biết rằng kho báu nằm ngay dưới chân mình. Ta nghĩ gì khi đọc xong câu chuyện này, có người ngay lập tức lấy cuốc và đào đất dưới chân mình lên mong sẽ thấy những thỏi vàng, có người thấy tiếc cho ông Quang rồi thôi, có người mơ ước một ngày mình cũng như ông Nam tự nhiên thấy rất nhiều vàng dưới chân mình như việc mặc một chiếc quần mới và lục túi thấy tiền trong đó vậy. Có người không tin vào câu chuyện đó và chẳng quan tâm xem mỏ vàng đó là có thật hay không. Ta là ai trong số những người đó, ta có tin ta đang có một mỏ vàng như vậy ở trong chính mình nhưng ta lại tìm kiếm điều đó ở những nơi xa xôi khác. Thánh Augustine đã nói "Con người đi khắp nơi để kinh ngạc trước những ngọn núi cao ngất, trước những ngọn sóng thần của biển cả, trước những dòng sông dài nhất, trước sự hùng vĩ của biển khơi, sự đẹp đẽ của những vì tinh tú, mà bỏ qua chính mình không một chút băn khoăn" Trong ta có cả một thế giới ẩn chứa rất nhiều tài sản quí giá. Ngoài tiềm năng trong thuyết trình ta còn rất nhiều những tiềm năng khác mà ta cần phải biết.
B, Tiềm năng trong lắng nghe
Có câu chuyện kể về anh Văn, bị điếc từ nhỏ, anh không thể nghe được người khác nói gì cũng như những âm thanh hàng ngày. Cả nhà rất thương anh Văn và lo chạy chữa khắp nơi để anh khỏi bệnh. Sau bao công sức anh Văn đã bắt đầu nghe được. Anh nghe được mọi âm thanh xung quanh mình từ tiếng xe cộ, tiếng gió, tiếng người khác nói… Anh Văn rất sung sướng và cho rằng mình đã nghe được tất cả mọi âm thanh trên thế giới này. Có một hôm anh xung đột với bố, anh đùng đùng bỏ nhà đi. Mẹ khuyên can, làng xóm nói rất nhiều nhưng anh không nghe vẫn quyết định ra đi. Ai cũng lắc đầu "Thằng Văn này khỏi điếc nhưng chưa hết bệnh điếc". Anh Văn mặc dù đã nghe được bình thường như bao người khác nhưng vẫn bị nói là "mắc bệnh điếc", cũng như nhiều khi bố mẹ nói với mình rằng "Bố mẹ nói con từ tai này sang tai kia vậy như nước đổ lá khoai ấy", có tai đã chắc là biết nghe hay chưa? Và mỗi chúng ta có chắc mình đã tận dụng hết tiềm năng nghe của mình, khai thác hết thế mạnh mà lắng nghe có thể mang lại cho mình hay chưa? Vì tự nhiên sinh ra mỗi chúng ta có hai tai, lúc nào cũng mở và làm đúng một nhiệm vụ là nghe, không phải để nghe trước quên sau, nghe cũng bằng không như vậy. Ta cùng nhắm mắt và thực tập bài tập nhỏ này: Ta nhắm mắt lại và thả lỏng người nghe trong vòng 30 giây. Sau 30 giây đó ta nghe thấy những gì. Chắc hẳn ta nghe thấy rất nhiều âm thanh khác nhau như tiếng xe cộ trên đường, tiếng tivi, tiếng nhạc, tiếng nói chuyện của hàng xóm, tiếng rửa bát của mẹ… Khi đã liệt kê những âm thanh đó ra giấy ta tiếp tục nhắm mắt lại và nghe. Nhưng lần này ta cố gắng nghe xem nhà hàng xóm đang nói với nhau chuyện gì, hãy hướng tới nhà hàng xóm và bắt đầu nghe. Sau 30 giây ta ghi lại điều ta vừa nghe được ra giấy. Kết quả thật thú vị, lần thứ 2 gần như ta không nghe thấy gì hoặc những âm thanh ta nghe cũng mờ nhật hơn rất nhiều lần thứ nhất. Điều khác biệt ở đây là gì, đó chính là ở lần thứ hai ta đã nghe chủ động và hướng tới một đích nhất định. Ở lần thứ nhất người ta gọi là Nghe thấy và lần thứ 2 mới được gọi là Lắng nghe theo sơ đồ minh họa.
Qua đó ta thấy rõ rằng lâu nay ta thường nghe thấy chứ chưa lắng nghe, chưa khai thác hết thế mạnh của việc lắng nghe. Và theo một thống kê xã hội học thì hiệu quả lắng nghe của mỗi người mới chỉ đạt 25% và vẫn còn lãng phí 75%. Có câu nói rằng "Nói là gieo, nghe là gặt", cánh đồng của ta rộng lớn nhưng ta mới chỉ khai thác 25% và bỏ lại 75% lúa gạo trên cánh đồng, đó là một lãng phí lớn. Cũng có câu nói rằng "Nói là bạc, im lặng là vàng, lắng nghe là kim cương", nếu ta biết khai thác thế mạnh về lắng nghe của mình ta sẽ gia tăng giá trị rất nhiều cho chính bản thân, công việc và cuộc sống của ta đều sẽ hiệu quả hơn gấp nhiều lần. Nếu ta tận dụng được thế mạnh về lắng nghe nó sẽ giúp ta thấu hiểu người khác, xây dựng niềm tin với người khác, học hỏi được rất nhiều điều và giải quyết được rất nhiều xung đột trong cuộc sống… Lắng nghe thực sự là thế mạnh mà lâu nay chúng ta vẫn chưa khai thác hết. Kinh Phật nói về lắng nghe như sau: "Lạy đức Bồ Tát Quán Thế Âm, chúng con xin học theo hạnh Bồ Tát, biết lắng tai nghe cho cuộc đời bớt khổ. Ngài là trái tim biết nghe, biết hiểu. Chúng con xin tập ngồi nghe với tất cả sự chú tâm và thành khẩn của chúng con. Chúng con xin tập ngồi nghe với tâm không thành kiến. Chúng con xin tập ngồi nghe mà không phán xét, không phản ứng. Chúng con nguyện tập ngồi nghe để hiểu. Chúng con xin nguyện ngồi nghe chăm chú để có thể hiểu được những điều đang nghe và cả những điều không nói. Chúng con biết chỉ cần lắng nghe thôi, chúng con cũng đã làm vơi bớt rất nhiều khổ đau của kẻ khác rồi." Đúng như một ai đó đã nói rằng "Hãy tin vào những gì ta có và thực tế là ta có hơn thế rất nhiều".
C, Tiềm năng của bộ não
Ai cũng muốn mình thông minh hơn người khác, ai cũng muốn mình là người thành công, là người số một trong công việc và cuộc sống nhưng bằng cách thức nào chắc hẳn không phải nhiều người biết. Mỗi khi chúng ta đi mua bất kỳ một thứ gì, từ một vỉ thuốc, một cái bình lọc nước hay một cái máy tính cá nhân bao giờ cũng kèm theo là một cuổn sách "dày cộp" về hướng dẫn sử dụng trước khi dùng. Nhưng bộ não của chúng ta – một tài sản vô giá của mối các nhân và tổ chức, một siêu máy tính hiện đại, một công cụ quan trọng nhất giúp chúng ta đạt được tất cả hoạt động và quản trị nó như thế nào thì đa phần chúng ta đều chưa rõ? Con người chúng ta đi khắp nơi để khám phá và chinh phục mọi nơi trên thế giới nhưng trừ bộ não của mình – tiểu thế giới vĩ đại trong chính tâm trí mình. Theo các nhà nghiên cứu về Thần kinh học, mỗi ngày chúng ta có 50-60 nghìn suy nghĩ. Bấy lâu nay, chúng ta cứ lầm tưởng mình đã khai thác phần lớn sức mạnh bộ não của mình. Loài người chúng ta đã khám phá và phát huy một cách triệt để sức mạnh tư duy mà tạo hoá đã ban tặng cho chúng ta. Nhưng kết quả nghiên cứu lại đưa lại một điều hoàn toàn khác. Một con số mà đa phần chúng ta nghe lần đầu tiên phải rùng mình và không thể tin nổi. Con số trung bình mà con người chúng ta mới khai thác hiệu quả bộ não của mình cũng chỉ 4%. Và như vậy, chúng ta đang từng ngày, từng giờ lãnh phí 96% sức mạnh tư duy của mình. Chỉ cần làm một bài tập nhỏ ta sẽ thấy ngay được điều đó. Trong lớp thầy giáo yêu cầu sinh viên của mình nhắm mắt lại và bao giờ thầy yêu cầu mở mắt mới được mở. Sau khi sinh viên của mình nhắm mắt lại người thầy ra ngoài và 1 phút sau ông quay lại. Ông hỏi sinh viên của mình "Vừa rồi các ta nghĩ những gì", có rất nhiều ý kiến đưa ra, ta nghĩ tới bữa ăn trưa, ta nghĩ tới cô ta gái, ta thì thắc mắc không hiểu sao thầy lại yêu cầu như vậy, ta thì chẳng nghĩ được cái gì… Thầy giáo hỏi tiếp sinh viên của mình "Theo các em trong 1 phút đó thì bao nhiêu suy nghĩ của các em là hiệu quả có ích cho chính các em còn bao nhiêu suy nghĩ là vẩn vơ và vô ích". Đến lúc đó, sinh viên mới thấy được ý nghĩa của bài học và nhận ra rằng, lâu nay đã số suy nghĩ của mình là vẩn vơ và rất ít suy nghĩ có hiệu quả thực sự. 1 phút mà ta đã có nhiều suy nghĩ vẩn vơ như vậy, nếu thời gian là 1 ngày, 1 tuần, 1 năm…. Thì còn biết bao suy nghĩ vẩn vơ không hiệu quả được sinh ra nữa. Điều đó chẳng khác gì, chúng ta có một cánh đồng rất mầu mỡ nhưng chỉ trồng cỏ dại trong khi đó nó có thể trồng hàng trăm thứ cây khác mang lại hiệu quả kinh tế cao gấp hàng ngàn lần. Nhưng ta đừng quá vội lo lắng, bởi con số đó cũng nói lên rằng ta vẫn còn 96% sức mạnh bộ não của mình chưa được khai phá và đang chờ ta phát huy.
Không chỉ có vậy, ta thử tưởng tượng, ta có đôi tay, đôi chân, mắt, mũi, tai, nhưng ta sẽ khoanh tay lại, co một chân lên và nhắm mắt trong lúc ta đi lại, liệu việc đi lại lúc đó của ta sẽ như thế nào? Tương tự như vậy, bộ não chúng ta có 6 vùng chức năng: Cảm giác, thị giác, thính giác, vị giác, khứu giác và vận động (hình vẽ). Nhưng ta đang học tập chủ yếu bằng thính giác mà không hề phát huy các vùng chức năng khác của não, việc đó không khác gì việc ta đi lại trên đường với đôi tay khoanh lại, chân co lên và mắt nhắm. Đó là lý do vì sao lâu nay việc học tập, làm việc của ta chưa thực sự hiệu quả như mong muốn. Các vùng chức năng của não nếu được kích hoạt đều bằng những trò chơi, vận động, cảm nhận… thì hiệu quả trong công việc và cuộc sống của ta tăng lên đáng kể. Đó cũng là một tiềm năng mà ta không chỉ cần biết mà còn cần khai thác và phát huy. Không chỉ có vậy ta còn có hai bán cầu não là bán cầu não trái và bán cầu não phải. Bán cầu não trái thiên về con số, phân tích, toán học, thời gian, chi tiết… Còn bán cầu não phải thiên về mơ mộng, sáng tạo, màu sắc, tổng thể, cảm nhận… Nhưng lâu nay ta chỉ tập trung phát huy bán cầu não trái nơi mà quên những cách thức phát huy cả bán cầu não phải của mình. Đó là tiềm nằng về cảm nhận và sáng tạo, từ đó sẽ nâng cao nhiều năng lực khác của bản thân mình trong công việc và cuộc sống.
Người ta nói rằng, bộ não là một công trình vĩ đại nhất mà chưa một cỗ máy nào có thể sánh kịp. Cũng chính vì lý do đó mà việc nghiên cứu về tiềm năng của bộ não chưa bao giờ dừng lại. Ta đang sở hữu một thứ vô cùng quý giá và vô cùng hữu ích cho chính bản thân mình mà ta không biết. Ngoài phương diện thần kinh học, giải phẫu học thì bộ não của ta còn được nghiên cứu trên lĩnh vực tâm lý học ứng dụng và cho thấy rất nhiều tiềm năng còn chứa đựng trong đó. Theo Bác sĩ Tâm lý Paul MacLean, mỗi người khi sinh ra đến khi mất đi đều có 3 não trong 1. Mặc dù ba phần não được sắp xếp chồng lên nhau, nhưng mỗi bộ có những chức năng và nhiệm vụ riêng biệt: Não bò sát, não thú và não người (hãy nhớ rằng, lý thuyết của bác sĩ MacLean đã được phát triển, tuy nhiên phần ứng dụng sau đây của lý thuyết của ông là một phép ẩn dụ trong quá trình tư duy và giải quyết vấn đề) Thuỳ não - phần cuối của bộ não là nơi bộ não kết nối với xương sống. Phần này là não bò sát. Vùng này có trung tâm điều khiển, hệ thần kinh tự điều chỉnh, dành cho những chức năng sống của cơ thể như nhịp tim, hô hấp. Não bò sát còn có chức năng phản ứng với những nguy hiểm và đe doạ như chạy trốn hay chống lại. Não bò sát là bộ phận có nhiệm vụ đảm bảo những chức năng sinh tồn của cơ thể (Không có logic đúng sai, không có suy luận). Ví dụ cho chức năng này của bộ não là các loại động vật như Rắn, Thạch sùng, Cá sấu….
Não thú - là trung khu cảm xúc, chứa đựng nhu cầu về gia đình, thứ bậc xã hội, bà con họ hàng. Trong não chó có một hệ thống Limbic - Hệ thống rìa, các phần khác nhau của hệ thống này được kết nối với cảm xúc và bộ nhớ. Hệ thống này đã tạo ra 2 công cụ cực kỳ hữu hiệu: Năng lực học tập và trí nhớ, giúp con người này càng thích nghi hơn với môi trường sống và trở thành "Kẻ thống trị thế giới" . Não thú của chúng ta cũng giống nhu con Cún chúng ta nuôi ở nhà. Thấy người quen thân thì vẫy đuôi mừng. Nhưng thấy người lạ thì sủa và cắn. Phần não này hoàn toàn là cảm xúc không có phân tích đúng sai ở đây. Vỏ não mới – hay còn gọi là não người, là vùng bao quanh đỉnh và cạnh của hệ thống Limbic chiếm 80% tổng thể tích của bộ não con người. Não người cho phép con người suy nghĩ logic và có suy luận. Thêm vào đó, vỏ não người đem lại kinh nghiệm tư duy trừu tượng. Suy luận logic, tư duy trừu tượng và ngôn ngữ là một trong những chức năng đặc biệt phân biệt con người với các loài động vật khác. Những kết quả nghiên cứu trên đã cho chúng ta thấy rằng, thông tin đầu tiên sẽ đi vào não thú, nếu như thông tin là tích cực thì não thú sẽ mở van năng lượng để não người hoạt động và cho ta những giải pháp, nếu thông tin là tiêu cực thì van năng lượng đóng và chúng ta hoạt động ở trạng thái não bò sát chỉ là "Chiến hay Biến". Lâu nay chúng ta chưa nhận thức tiềm năng này của bộ não chúng ta. Ta thường có những cái nhìn tiêu cực, những lời nói tiêu cực, những hành động tiêu cực như chê bai, chỉ trích, cáu giận, thù hận, cáu có… Điều đó đang khiến bộ não của chúng ta chưa phát huy được hết những tác dụng tích cực của nó. Nếu chỉ cần cười, khen ngợi nhiều hơn đồng thời có những cái nhìn tích cực hơn với công việc và cuộc sống là ta đang giúp gia tăng hiệu quả cho chính mình trong mọi lĩnh vực. Việc đó cũng giúp ta khai thác tốt hơn thế mạnh của 3 não trong 1. Có câu nói rằng "Đối với cả thế giới ta chỉ là một hạt cát nhưng đôi khi với một người ta là cả thế giới". Thế giới bên ngoài kia rộng lớn bao nhiêu thì thế giới trong ta cũng bao la như vậy.
D, Tiềm năng của những năng lực tư duy
Trẻ sơ sinh mới mấy tháng tuổi đã biết lắng nghe nhạc, líu lo tiếng hát không thành điệu. Trẻ thơ mới học đi đã biết vung chân múa tay theo nhịp. Trẻ con mới biết cầm bút đã biết bôi bôi xoá xoá, vẽ ra những thứ không thành hình. Con người bẩm sinh tựa hồ đã là nhà âm nhạc, nhà vũ đạo và hoạ sĩ; nhưng tại sao sau khi thành niên, phần lớn không còn ung dung thoải mái hát, múa, vẽ như khi còn nhỏ nữa? Vì ta đã biết xấu hổ, sợ bản thân không có giọng ca lảnh lót, thân hình uyển chuyển và hoa tay. Vì ta càng ngày càng bận rộn, bận đến nỗi không có thời gian thưởng thức âm nhạc, không có thời gian ca múa, không có thời gian múa bút vẽ tranh. Cứ như thế năm này sang năm nọ, ta dần quên tiềm năng mình có và cũng đánh mất đi rất nhiều niềm vui.
Lâu nay ta cứ nghĩ giỏi có nghĩa là phải giỏi toán giỏi văn các môn tự nhiên cũng như khi nhắc đến mua thịt ta sẽ nghĩ ngay đến thịt lợn. Chính quan điểm đó đã khiến chính chúng ta và rất nhiều người khác thiếu tự tin vào bản thân và thui chột đi rất nhiều tiềm năng sẵn có trong mình. Ta có quan niệm người thông minh là người học toán giỏi, còn nếu bản thân mình kém toán, kém các môn tự nhiên thì là không hề thông minh. Để thay đổi quan niệm này, Năm 1988, GS. Howard Gardner và nhóm cộng sự đã tìm tòi và đặt ra lý thuyết về " đa trí tuệ" (The theory of mutil – ple intelligences), ban đầu trí thông minh được chia làm 7 loại. Đến năm 1999, Gardner chia trí thông minh thành 9 loại, theo đó mỗi người bình thường đều thông minh tới một mức độ nào đó tại một hay nhiều miền sau đây: NLTD qua toán học, qua lôgíc NLTD qua ngôn ngữ NLTD qua giao tiếp NLTD trong nội tâm NLTD qua nhạc điệu NLTD qua tự nhiên NLTD qua không gian, thị giác NLTD qua ngôn ngữ cơ thể NLTD qua hiện sinh – Tâm linh Ai cũng có đầy đủ các năng lực tư duy. Song điều quan trọng là mỗi người phải xác định được nhóm năng lực của mình sau đó khai quật tiềm năng và đánh thức người khổng lồ trong chính ta. Những NLTD này sẽ thay đổi khi môi trường học thay đổi. Chúng có thể mất đi hay được nâng cấp. Và lâu nay ta mới chỉ khai thác hai năng lực tư duy là logic và ngôn ngữ của mình bằng việc tập trung vào học toán và văn mà quên đi 7 năng lực tư duy còn lại của mình là giao tiếp, tự nhiên, nhạc điệu, nội tâm, vận động, không gian, tâm linh. Học giỏi không có nghĩa là giỏi môn toán môn văn mà thể dục giỏi cũng là giỏi, đạo đức giỏi cũng là giỏi, hát nhạc hội họa giỏi cũng là giỏi. Và việc đó không khác gì việc mẹ cho ta 9000 ăn sáng, ta chỉ ăn 2000 và vứt 7000 còn lại đi. Nếu lâu nay ta vẫn làm việc đó thì hãy dừng lại và tự tin rằng tiềm năng về những năng lực tư duy vẫn đang sẵn có trong mỗi chúng ta và chờ chúng ta đầu tư và khai thác. E, Tiềm năng từ những chỉ số Ngày xửa ngày xưa, bên Ai Cập có một vị hiền triết tên là Zun-Nun. Ngày kia, một anh thanh niên đến và hỏi ông: "Thưa ngài, tôi không hiểu tại sao những người đáng kính như ngài luôn ăn mặc theo một cách giống nhau và luôn luôn đơn giản như vậy. Chẳng lẽ không cần chưng diện một tí, không phải để khoe khoang, nhưng còn vì mục đích khác nữa chứ, thưa ngài?".Nhà hiền triết chỉ cười và cởi chiếc nhẫn ở tay ra, trao cho chàng trai và nói: "Này anh ta trẻ, ta sẽ trả lời câu hỏi của cậu, nhưng trước tiên cậu phải giúp ta việc này đã. Hãy cầm lấy chiếc nhẫn này và đi đến khu chợ bên kia đường, cậu hãy đổi nó lấy một đồng vàng".Cầm chiếc nhẫn đen đúa của Zun-Nun trên tay, chàng thanh niên tỏ vẻ nghi ngại: "Một đồng vàng? Tôi không chắc là chiếc nhẫn có thể bán được với giá đó".
"Thử trước đã chàng trai, ai biết được điều gì có thể xảy ra?". Chàng trai trẻ phóng nhanh ra chợ. Anh ta đem chiếc nhẫn vào hàng tơ lụa, rau cải, thịt cá và rất nhiều nơi khác. Nhưng sự thực là không ai đồng ý trả cho anh ta với cái giá đó. Anh ta quay về gặp Zun-Nun và nói: "Thưa ngài, không một ai đồng ý bỏ ra một số tiền nhiều hơn một đồng bạc để mua chiếc nhẫn này cả".
Với một nụ cười nhẹ nhàng trên khuôn mặt trầm tĩnh, nhà hiền triết đáp lời: "Bây giờ anh hãy ra tiệm vàng ở cuối đường, đưa chiếc nhẫn này cho ông chủ. Đừng yêu cầu giá bán nhưng chỉ lắng nghe xem ông ta trả giá bao nhiêu".
Chàng thanh niên đi đến tiệm vàng theo yêu cầu và sau đó quay về với vẻ mặt khác hẳn. Anh ta nói: "Thưa ngài, những lái buôn ở chợ rõ ràng không biết giá trị của chiếc nhẫn này, người chủ tiệm vàng đã đồng ý mua chiếc nhẫn này với giá một ngàn đồng vàng, và giá trị thật của nó thì gấp cả ngàn lần so với cái giá của những con buôn ở chợ".
Zun-Nun mỉm cười và ôn tồn nói: "Đó là câu trả lời cho câu hỏi của anh. Không thể đánh giá con người mà chỉ dựa vào cách ăn mặc bề ngoài. Những lái buôn ở chợ định giá theo kiểu đó. Nhưng những nhà buôn vàng thì không như thế. Vàng và đá quý tồn tại bên trong mỗi con người, chỉ có thể được nhận ra và xác định giá trị nếu anh có thể nhìn thấu tâm hồn.
Cần có con tim để nhìn và cả một quá trình dài lâu. Chúng ta không thể ngang nhiên đánh giá người khác mà chỉ dựa vào những lời lẽ và cách cư xử trong một lúc nào đó. Nhiều lúc cái mà ta nghĩ là vàng hóa ra là đồng thau, nhưng thứ ta tưởng là đồng thau thì lại chính là vàng thật".
Ở câu chuyện trên ta thấy, để đánh giá một con người không thể dùng một thước đo duy nhất mà có rất nhiều thước đo chuẩn mực khác nhau để đánh giá con người. Lâu nay ta thường dựa vào IQ để đánh giá con người. Những khái niệm về trí thông minh, về chỉ số thông minh IQ đã ảnh hưởng không nhỏ đến tư duy và nhận thức của nhiều hế hệ người Việt. Nhận thức đó đã phần nào làm thui chột nhiều năng khiếu trong các lĩnh vực khác. Và thực tế thế giới đã chứng minh hàng năm vẫn có 30% số người có chỉ số thông minh IQ dưới trung bình vẫn gặt hái được những thành công vượt trội. Điển hình như tổng thống Bush của Mỹ, ông có IQ đạt điểm 89. Điều gì khiến Bush thành công và những người có IQ thấp thành công đến vậy. Đó chính là EI, SI, PI, AI và còn nhiều chỉ số khác nữa để đánh giá về một con người. EI là trí thông minh cảm xúc (Emotional Intelligence), đánh giá khả năng cảm nhận, hòa hợp của con người. SI là trí tuệ xã hội (Social Intelligence), đánh giá khả năng tương tác với những người xung quanh, cộng đồng và xã hội. PI là trí tuệ thực dụng (Practical Intelligence), đánh giá khả năng gia tăng giá trị, mức độ thực hành thực tế của con người trước những thông tin họ có trong môi trường và những mối quan hệ của họ. Và đặc biệt AI (Adversity Intelligence), đánh giá khả năng vượt khó vươn lên của con người trong những hoàn cảnh khó khăn nhiều biến động. Và đặc biệt trong số những chỉ số đó chỉ duy nhất có IQ là không thể rèn luyện được còn tất cả các chỉ số còn lại, những chỉ số làm nên thành công của chúng ta hoàn toàn có thể tăng lên nếu ta muốn. Có câu nói rằng "Người ta tuyển dụng ta dựa vào IQ nhưng cất nhắc ta dựa vào EI". EI là khả năng mà mỗi chúng ta có thể nhận ra và kiểm soát được cảm xúc của mình và của người khác, đồng thời thấu hiếu được mong muốn của chính mình và của người khác và có những kỹ năng xã hội cơ bản (Giao tiếp, lắng nghe, thuyết trình…). Ông cha ta có câu "Cần cù bù thông minh" còn Thầy tôi thường nói vui "Cần cụ là cụ thông mình" cũng như ai đã từng nói "Thiên tài là 1% thông minh và 99% là rèn luyện". Ta có sẵn sàng để thành công chưa? Nếu như thế giới bên ngoài của ta vô cùng phong phú đang chờ chúng ta khám phá thì thế giới bên trong chính chúng ta cũng đa dạng không kém. Ta cần biết về thế giới đó để thấy rõ hơn tiềm năng vốn có của mình. Để thấy rằng ta dù có là những chú sâu xấu xí cũng có những thế mạnh của riêng mình mà kể cả sư tử cũng không thể có được. Mà biết đâu, ta không phải là những chú sâu như ta nghĩ thì sao?
B, Tiềm năng trong lắng nghe
Có câu chuyện kể về anh Văn, bị điếc từ nhỏ, anh không thể nghe được người khác nói gì cũng như những âm thanh hàng ngày. Cả nhà rất thương anh Văn và lo chạy chữa khắp nơi để anh khỏi bệnh. Sau bao công sức anh Văn đã bắt đầu nghe được. Anh nghe được mọi âm thanh xung quanh mình từ tiếng xe cộ, tiếng gió, tiếng người khác nói… Anh Văn rất sung sướng và cho rằng mình đã nghe được tất cả mọi âm thanh trên thế giới này. Có một hôm anh xung đột với bố, anh đùng đùng bỏ nhà đi. Mẹ khuyên can, làng xóm nói rất nhiều nhưng anh không nghe vẫn quyết định ra đi. Ai cũng lắc đầu "Thằng Văn này khỏi điếc nhưng chưa hết bệnh điếc". Anh Văn mặc dù đã nghe được bình thường như bao người khác nhưng vẫn bị nói là "mắc bệnh điếc", cũng như nhiều khi bố mẹ nói với mình rằng "Bố mẹ nói con từ tai này sang tai kia vậy như nước đổ lá khoai ấy", có tai đã chắc là biết nghe hay chưa? Và mỗi chúng ta có chắc mình đã tận dụng hết tiềm năng nghe của mình, khai thác hết thế mạnh mà lắng nghe có thể mang lại cho mình hay chưa? Vì tự nhiên sinh ra mỗi chúng ta có hai tai, lúc nào cũng mở và làm đúng một nhiệm vụ là nghe, không phải để nghe trước quên sau, nghe cũng bằng không như vậy. Ta cùng nhắm mắt và thực tập bài tập nhỏ này: Ta nhắm mắt lại và thả lỏng người nghe trong vòng 30 giây. Sau 30 giây đó ta nghe thấy những gì. Chắc hẳn ta nghe thấy rất nhiều âm thanh khác nhau như tiếng xe cộ trên đường, tiếng tivi, tiếng nhạc, tiếng nói chuyện của hàng xóm, tiếng rửa bát của mẹ… Khi đã liệt kê những âm thanh đó ra giấy ta tiếp tục nhắm mắt lại và nghe. Nhưng lần này ta cố gắng nghe xem nhà hàng xóm đang nói với nhau chuyện gì, hãy hướng tới nhà hàng xóm và bắt đầu nghe. Sau 30 giây ta ghi lại điều ta vừa nghe được ra giấy. Kết quả thật thú vị, lần thứ 2 gần như ta không nghe thấy gì hoặc những âm thanh ta nghe cũng mờ nhật hơn rất nhiều lần thứ nhất. Điều khác biệt ở đây là gì, đó chính là ở lần thứ hai ta đã nghe chủ động và hướng tới một đích nhất định. Ở lần thứ nhất người ta gọi là Nghe thấy và lần thứ 2 mới được gọi là Lắng nghe theo sơ đồ minh họa.
 |
| Ảnh: chungta.com |
Qua đó ta thấy rõ rằng lâu nay ta thường nghe thấy chứ chưa lắng nghe, chưa khai thác hết thế mạnh của việc lắng nghe. Và theo một thống kê xã hội học thì hiệu quả lắng nghe của mỗi người mới chỉ đạt 25% và vẫn còn lãng phí 75%. Có câu nói rằng "Nói là gieo, nghe là gặt", cánh đồng của ta rộng lớn nhưng ta mới chỉ khai thác 25% và bỏ lại 75% lúa gạo trên cánh đồng, đó là một lãng phí lớn. Cũng có câu nói rằng "Nói là bạc, im lặng là vàng, lắng nghe là kim cương", nếu ta biết khai thác thế mạnh về lắng nghe của mình ta sẽ gia tăng giá trị rất nhiều cho chính bản thân, công việc và cuộc sống của ta đều sẽ hiệu quả hơn gấp nhiều lần. Nếu ta tận dụng được thế mạnh về lắng nghe nó sẽ giúp ta thấu hiểu người khác, xây dựng niềm tin với người khác, học hỏi được rất nhiều điều và giải quyết được rất nhiều xung đột trong cuộc sống… Lắng nghe thực sự là thế mạnh mà lâu nay chúng ta vẫn chưa khai thác hết. Kinh Phật nói về lắng nghe như sau: "Lạy đức Bồ Tát Quán Thế Âm, chúng con xin học theo hạnh Bồ Tát, biết lắng tai nghe cho cuộc đời bớt khổ. Ngài là trái tim biết nghe, biết hiểu. Chúng con xin tập ngồi nghe với tất cả sự chú tâm và thành khẩn của chúng con. Chúng con xin tập ngồi nghe với tâm không thành kiến. Chúng con xin tập ngồi nghe mà không phán xét, không phản ứng. Chúng con nguyện tập ngồi nghe để hiểu. Chúng con xin nguyện ngồi nghe chăm chú để có thể hiểu được những điều đang nghe và cả những điều không nói. Chúng con biết chỉ cần lắng nghe thôi, chúng con cũng đã làm vơi bớt rất nhiều khổ đau của kẻ khác rồi." Đúng như một ai đó đã nói rằng "Hãy tin vào những gì ta có và thực tế là ta có hơn thế rất nhiều".
C, Tiềm năng của bộ não
Ai cũng muốn mình thông minh hơn người khác, ai cũng muốn mình là người thành công, là người số một trong công việc và cuộc sống nhưng bằng cách thức nào chắc hẳn không phải nhiều người biết. Mỗi khi chúng ta đi mua bất kỳ một thứ gì, từ một vỉ thuốc, một cái bình lọc nước hay một cái máy tính cá nhân bao giờ cũng kèm theo là một cuổn sách "dày cộp" về hướng dẫn sử dụng trước khi dùng. Nhưng bộ não của chúng ta – một tài sản vô giá của mối các nhân và tổ chức, một siêu máy tính hiện đại, một công cụ quan trọng nhất giúp chúng ta đạt được tất cả hoạt động và quản trị nó như thế nào thì đa phần chúng ta đều chưa rõ? Con người chúng ta đi khắp nơi để khám phá và chinh phục mọi nơi trên thế giới nhưng trừ bộ não của mình – tiểu thế giới vĩ đại trong chính tâm trí mình. Theo các nhà nghiên cứu về Thần kinh học, mỗi ngày chúng ta có 50-60 nghìn suy nghĩ. Bấy lâu nay, chúng ta cứ lầm tưởng mình đã khai thác phần lớn sức mạnh bộ não của mình. Loài người chúng ta đã khám phá và phát huy một cách triệt để sức mạnh tư duy mà tạo hoá đã ban tặng cho chúng ta. Nhưng kết quả nghiên cứu lại đưa lại một điều hoàn toàn khác. Một con số mà đa phần chúng ta nghe lần đầu tiên phải rùng mình và không thể tin nổi. Con số trung bình mà con người chúng ta mới khai thác hiệu quả bộ não của mình cũng chỉ 4%. Và như vậy, chúng ta đang từng ngày, từng giờ lãnh phí 96% sức mạnh tư duy của mình. Chỉ cần làm một bài tập nhỏ ta sẽ thấy ngay được điều đó. Trong lớp thầy giáo yêu cầu sinh viên của mình nhắm mắt lại và bao giờ thầy yêu cầu mở mắt mới được mở. Sau khi sinh viên của mình nhắm mắt lại người thầy ra ngoài và 1 phút sau ông quay lại. Ông hỏi sinh viên của mình "Vừa rồi các ta nghĩ những gì", có rất nhiều ý kiến đưa ra, ta nghĩ tới bữa ăn trưa, ta nghĩ tới cô ta gái, ta thì thắc mắc không hiểu sao thầy lại yêu cầu như vậy, ta thì chẳng nghĩ được cái gì… Thầy giáo hỏi tiếp sinh viên của mình "Theo các em trong 1 phút đó thì bao nhiêu suy nghĩ của các em là hiệu quả có ích cho chính các em còn bao nhiêu suy nghĩ là vẩn vơ và vô ích". Đến lúc đó, sinh viên mới thấy được ý nghĩa của bài học và nhận ra rằng, lâu nay đã số suy nghĩ của mình là vẩn vơ và rất ít suy nghĩ có hiệu quả thực sự. 1 phút mà ta đã có nhiều suy nghĩ vẩn vơ như vậy, nếu thời gian là 1 ngày, 1 tuần, 1 năm…. Thì còn biết bao suy nghĩ vẩn vơ không hiệu quả được sinh ra nữa. Điều đó chẳng khác gì, chúng ta có một cánh đồng rất mầu mỡ nhưng chỉ trồng cỏ dại trong khi đó nó có thể trồng hàng trăm thứ cây khác mang lại hiệu quả kinh tế cao gấp hàng ngàn lần. Nhưng ta đừng quá vội lo lắng, bởi con số đó cũng nói lên rằng ta vẫn còn 96% sức mạnh bộ não của mình chưa được khai phá và đang chờ ta phát huy.
 |
| Ảnh: chungta.com |
Không chỉ có vậy, ta thử tưởng tượng, ta có đôi tay, đôi chân, mắt, mũi, tai, nhưng ta sẽ khoanh tay lại, co một chân lên và nhắm mắt trong lúc ta đi lại, liệu việc đi lại lúc đó của ta sẽ như thế nào? Tương tự như vậy, bộ não chúng ta có 6 vùng chức năng: Cảm giác, thị giác, thính giác, vị giác, khứu giác và vận động (hình vẽ). Nhưng ta đang học tập chủ yếu bằng thính giác mà không hề phát huy các vùng chức năng khác của não, việc đó không khác gì việc ta đi lại trên đường với đôi tay khoanh lại, chân co lên và mắt nhắm. Đó là lý do vì sao lâu nay việc học tập, làm việc của ta chưa thực sự hiệu quả như mong muốn. Các vùng chức năng của não nếu được kích hoạt đều bằng những trò chơi, vận động, cảm nhận… thì hiệu quả trong công việc và cuộc sống của ta tăng lên đáng kể. Đó cũng là một tiềm năng mà ta không chỉ cần biết mà còn cần khai thác và phát huy. Không chỉ có vậy ta còn có hai bán cầu não là bán cầu não trái và bán cầu não phải. Bán cầu não trái thiên về con số, phân tích, toán học, thời gian, chi tiết… Còn bán cầu não phải thiên về mơ mộng, sáng tạo, màu sắc, tổng thể, cảm nhận… Nhưng lâu nay ta chỉ tập trung phát huy bán cầu não trái nơi mà quên những cách thức phát huy cả bán cầu não phải của mình. Đó là tiềm nằng về cảm nhận và sáng tạo, từ đó sẽ nâng cao nhiều năng lực khác của bản thân mình trong công việc và cuộc sống.
 |
| Ảnh: chungta.com |
 |
| Ảnh: chungta.com |
Não thú - là trung khu cảm xúc, chứa đựng nhu cầu về gia đình, thứ bậc xã hội, bà con họ hàng. Trong não chó có một hệ thống Limbic - Hệ thống rìa, các phần khác nhau của hệ thống này được kết nối với cảm xúc và bộ nhớ. Hệ thống này đã tạo ra 2 công cụ cực kỳ hữu hiệu: Năng lực học tập và trí nhớ, giúp con người này càng thích nghi hơn với môi trường sống và trở thành "Kẻ thống trị thế giới" . Não thú của chúng ta cũng giống nhu con Cún chúng ta nuôi ở nhà. Thấy người quen thân thì vẫy đuôi mừng. Nhưng thấy người lạ thì sủa và cắn. Phần não này hoàn toàn là cảm xúc không có phân tích đúng sai ở đây. Vỏ não mới – hay còn gọi là não người, là vùng bao quanh đỉnh và cạnh của hệ thống Limbic chiếm 80% tổng thể tích của bộ não con người. Não người cho phép con người suy nghĩ logic và có suy luận. Thêm vào đó, vỏ não người đem lại kinh nghiệm tư duy trừu tượng. Suy luận logic, tư duy trừu tượng và ngôn ngữ là một trong những chức năng đặc biệt phân biệt con người với các loài động vật khác. Những kết quả nghiên cứu trên đã cho chúng ta thấy rằng, thông tin đầu tiên sẽ đi vào não thú, nếu như thông tin là tích cực thì não thú sẽ mở van năng lượng để não người hoạt động và cho ta những giải pháp, nếu thông tin là tiêu cực thì van năng lượng đóng và chúng ta hoạt động ở trạng thái não bò sát chỉ là "Chiến hay Biến". Lâu nay chúng ta chưa nhận thức tiềm năng này của bộ não chúng ta. Ta thường có những cái nhìn tiêu cực, những lời nói tiêu cực, những hành động tiêu cực như chê bai, chỉ trích, cáu giận, thù hận, cáu có… Điều đó đang khiến bộ não của chúng ta chưa phát huy được hết những tác dụng tích cực của nó. Nếu chỉ cần cười, khen ngợi nhiều hơn đồng thời có những cái nhìn tích cực hơn với công việc và cuộc sống là ta đang giúp gia tăng hiệu quả cho chính mình trong mọi lĩnh vực. Việc đó cũng giúp ta khai thác tốt hơn thế mạnh của 3 não trong 1. Có câu nói rằng "Đối với cả thế giới ta chỉ là một hạt cát nhưng đôi khi với một người ta là cả thế giới". Thế giới bên ngoài kia rộng lớn bao nhiêu thì thế giới trong ta cũng bao la như vậy.
D, Tiềm năng của những năng lực tư duy
Trẻ sơ sinh mới mấy tháng tuổi đã biết lắng nghe nhạc, líu lo tiếng hát không thành điệu. Trẻ thơ mới học đi đã biết vung chân múa tay theo nhịp. Trẻ con mới biết cầm bút đã biết bôi bôi xoá xoá, vẽ ra những thứ không thành hình. Con người bẩm sinh tựa hồ đã là nhà âm nhạc, nhà vũ đạo và hoạ sĩ; nhưng tại sao sau khi thành niên, phần lớn không còn ung dung thoải mái hát, múa, vẽ như khi còn nhỏ nữa? Vì ta đã biết xấu hổ, sợ bản thân không có giọng ca lảnh lót, thân hình uyển chuyển và hoa tay. Vì ta càng ngày càng bận rộn, bận đến nỗi không có thời gian thưởng thức âm nhạc, không có thời gian ca múa, không có thời gian múa bút vẽ tranh. Cứ như thế năm này sang năm nọ, ta dần quên tiềm năng mình có và cũng đánh mất đi rất nhiều niềm vui.
 |
| Ảnh: chungta.com |
Lâu nay ta cứ nghĩ giỏi có nghĩa là phải giỏi toán giỏi văn các môn tự nhiên cũng như khi nhắc đến mua thịt ta sẽ nghĩ ngay đến thịt lợn. Chính quan điểm đó đã khiến chính chúng ta và rất nhiều người khác thiếu tự tin vào bản thân và thui chột đi rất nhiều tiềm năng sẵn có trong mình. Ta có quan niệm người thông minh là người học toán giỏi, còn nếu bản thân mình kém toán, kém các môn tự nhiên thì là không hề thông minh. Để thay đổi quan niệm này, Năm 1988, GS. Howard Gardner và nhóm cộng sự đã tìm tòi và đặt ra lý thuyết về " đa trí tuệ" (The theory of mutil – ple intelligences), ban đầu trí thông minh được chia làm 7 loại. Đến năm 1999, Gardner chia trí thông minh thành 9 loại, theo đó mỗi người bình thường đều thông minh tới một mức độ nào đó tại một hay nhiều miền sau đây: NLTD qua toán học, qua lôgíc NLTD qua ngôn ngữ NLTD qua giao tiếp NLTD trong nội tâm NLTD qua nhạc điệu NLTD qua tự nhiên NLTD qua không gian, thị giác NLTD qua ngôn ngữ cơ thể NLTD qua hiện sinh – Tâm linh Ai cũng có đầy đủ các năng lực tư duy. Song điều quan trọng là mỗi người phải xác định được nhóm năng lực của mình sau đó khai quật tiềm năng và đánh thức người khổng lồ trong chính ta. Những NLTD này sẽ thay đổi khi môi trường học thay đổi. Chúng có thể mất đi hay được nâng cấp. Và lâu nay ta mới chỉ khai thác hai năng lực tư duy là logic và ngôn ngữ của mình bằng việc tập trung vào học toán và văn mà quên đi 7 năng lực tư duy còn lại của mình là giao tiếp, tự nhiên, nhạc điệu, nội tâm, vận động, không gian, tâm linh. Học giỏi không có nghĩa là giỏi môn toán môn văn mà thể dục giỏi cũng là giỏi, đạo đức giỏi cũng là giỏi, hát nhạc hội họa giỏi cũng là giỏi. Và việc đó không khác gì việc mẹ cho ta 9000 ăn sáng, ta chỉ ăn 2000 và vứt 7000 còn lại đi. Nếu lâu nay ta vẫn làm việc đó thì hãy dừng lại và tự tin rằng tiềm năng về những năng lực tư duy vẫn đang sẵn có trong mỗi chúng ta và chờ chúng ta đầu tư và khai thác. E, Tiềm năng từ những chỉ số Ngày xửa ngày xưa, bên Ai Cập có một vị hiền triết tên là Zun-Nun. Ngày kia, một anh thanh niên đến và hỏi ông: "Thưa ngài, tôi không hiểu tại sao những người đáng kính như ngài luôn ăn mặc theo một cách giống nhau và luôn luôn đơn giản như vậy. Chẳng lẽ không cần chưng diện một tí, không phải để khoe khoang, nhưng còn vì mục đích khác nữa chứ, thưa ngài?".Nhà hiền triết chỉ cười và cởi chiếc nhẫn ở tay ra, trao cho chàng trai và nói: "Này anh ta trẻ, ta sẽ trả lời câu hỏi của cậu, nhưng trước tiên cậu phải giúp ta việc này đã. Hãy cầm lấy chiếc nhẫn này và đi đến khu chợ bên kia đường, cậu hãy đổi nó lấy một đồng vàng".Cầm chiếc nhẫn đen đúa của Zun-Nun trên tay, chàng thanh niên tỏ vẻ nghi ngại: "Một đồng vàng? Tôi không chắc là chiếc nhẫn có thể bán được với giá đó".
"Thử trước đã chàng trai, ai biết được điều gì có thể xảy ra?". Chàng trai trẻ phóng nhanh ra chợ. Anh ta đem chiếc nhẫn vào hàng tơ lụa, rau cải, thịt cá và rất nhiều nơi khác. Nhưng sự thực là không ai đồng ý trả cho anh ta với cái giá đó. Anh ta quay về gặp Zun-Nun và nói: "Thưa ngài, không một ai đồng ý bỏ ra một số tiền nhiều hơn một đồng bạc để mua chiếc nhẫn này cả".
Với một nụ cười nhẹ nhàng trên khuôn mặt trầm tĩnh, nhà hiền triết đáp lời: "Bây giờ anh hãy ra tiệm vàng ở cuối đường, đưa chiếc nhẫn này cho ông chủ. Đừng yêu cầu giá bán nhưng chỉ lắng nghe xem ông ta trả giá bao nhiêu".
Chàng thanh niên đi đến tiệm vàng theo yêu cầu và sau đó quay về với vẻ mặt khác hẳn. Anh ta nói: "Thưa ngài, những lái buôn ở chợ rõ ràng không biết giá trị của chiếc nhẫn này, người chủ tiệm vàng đã đồng ý mua chiếc nhẫn này với giá một ngàn đồng vàng, và giá trị thật của nó thì gấp cả ngàn lần so với cái giá của những con buôn ở chợ".
Zun-Nun mỉm cười và ôn tồn nói: "Đó là câu trả lời cho câu hỏi của anh. Không thể đánh giá con người mà chỉ dựa vào cách ăn mặc bề ngoài. Những lái buôn ở chợ định giá theo kiểu đó. Nhưng những nhà buôn vàng thì không như thế. Vàng và đá quý tồn tại bên trong mỗi con người, chỉ có thể được nhận ra và xác định giá trị nếu anh có thể nhìn thấu tâm hồn.
Cần có con tim để nhìn và cả một quá trình dài lâu. Chúng ta không thể ngang nhiên đánh giá người khác mà chỉ dựa vào những lời lẽ và cách cư xử trong một lúc nào đó. Nhiều lúc cái mà ta nghĩ là vàng hóa ra là đồng thau, nhưng thứ ta tưởng là đồng thau thì lại chính là vàng thật".
 |
| Ảnh: chungta.com |
Ở câu chuyện trên ta thấy, để đánh giá một con người không thể dùng một thước đo duy nhất mà có rất nhiều thước đo chuẩn mực khác nhau để đánh giá con người. Lâu nay ta thường dựa vào IQ để đánh giá con người. Những khái niệm về trí thông minh, về chỉ số thông minh IQ đã ảnh hưởng không nhỏ đến tư duy và nhận thức của nhiều hế hệ người Việt. Nhận thức đó đã phần nào làm thui chột nhiều năng khiếu trong các lĩnh vực khác. Và thực tế thế giới đã chứng minh hàng năm vẫn có 30% số người có chỉ số thông minh IQ dưới trung bình vẫn gặt hái được những thành công vượt trội. Điển hình như tổng thống Bush của Mỹ, ông có IQ đạt điểm 89. Điều gì khiến Bush thành công và những người có IQ thấp thành công đến vậy. Đó chính là EI, SI, PI, AI và còn nhiều chỉ số khác nữa để đánh giá về một con người. EI là trí thông minh cảm xúc (Emotional Intelligence), đánh giá khả năng cảm nhận, hòa hợp của con người. SI là trí tuệ xã hội (Social Intelligence), đánh giá khả năng tương tác với những người xung quanh, cộng đồng và xã hội. PI là trí tuệ thực dụng (Practical Intelligence), đánh giá khả năng gia tăng giá trị, mức độ thực hành thực tế của con người trước những thông tin họ có trong môi trường và những mối quan hệ của họ. Và đặc biệt AI (Adversity Intelligence), đánh giá khả năng vượt khó vươn lên của con người trong những hoàn cảnh khó khăn nhiều biến động. Và đặc biệt trong số những chỉ số đó chỉ duy nhất có IQ là không thể rèn luyện được còn tất cả các chỉ số còn lại, những chỉ số làm nên thành công của chúng ta hoàn toàn có thể tăng lên nếu ta muốn. Có câu nói rằng "Người ta tuyển dụng ta dựa vào IQ nhưng cất nhắc ta dựa vào EI". EI là khả năng mà mỗi chúng ta có thể nhận ra và kiểm soát được cảm xúc của mình và của người khác, đồng thời thấu hiếu được mong muốn của chính mình và của người khác và có những kỹ năng xã hội cơ bản (Giao tiếp, lắng nghe, thuyết trình…). Ông cha ta có câu "Cần cù bù thông minh" còn Thầy tôi thường nói vui "Cần cụ là cụ thông mình" cũng như ai đã từng nói "Thiên tài là 1% thông minh và 99% là rèn luyện". Ta có sẵn sàng để thành công chưa? Nếu như thế giới bên ngoài của ta vô cùng phong phú đang chờ chúng ta khám phá thì thế giới bên trong chính chúng ta cũng đa dạng không kém. Ta cần biết về thế giới đó để thấy rõ hơn tiềm năng vốn có của mình. Để thấy rằng ta dù có là những chú sâu xấu xí cũng có những thế mạnh của riêng mình mà kể cả sư tử cũng không thể có được. Mà biết đâu, ta không phải là những chú sâu như ta nghĩ thì sao?
Nguyễn Thị Thùy Dương - Tâm Việt Group
 |
| (Ảnh: chungta.com) |
Chungta.com - Tôi là ai? Tại sao tôi?.
Chắc ai trong chúng ta cũng từng nghe đến tác phẩm "Hồn Trương Ba ra hàng thịt". Đây là vở kịch được Lưu Quang Vũ viết năm 1981, công diễn lần đầu tiên năm 1984. Trong tác phẩm, Trương Ba là một ông lão gần sáu mươi, thích trồng vườn, yêu cái đẹp, tâm hồn thanh nhã, giỏi đánh cờ. Chỉ vì sự tắc trách của Nam Tào gạch nhầm tên mà Trương Ba chết oan. Theo lời khuyên của "tiên cờ" Đế Thích, Nam Tào, Bắc Đẩu "sửa sai" bằng cách cho hồn Trương Ba được tiếp tục sống trong thân xác của anh hàng thịt mới chết gần nhà. Nhưng điều đó lại đưa Trương Ba và một nghịch cảnh khi linh hồn mình phải trú nhờ vào người khác. Do phải sống tạm bợ, lệ thuộc, Trương Ba dần bị xác hàng thịt làm mất đi bản chất trong sạch, ngay thẳng của mình. Ý thức được điều đó, Trương Ba dằn vặt, đau khổ và quyết định chống lại bằng cách tách ra khỏi xác thịt.
Hồn Trương Ba "ngồi ôm đầu một hồi lâu rồi vụt đứng dậy" với một lời độc thoại đầy khẩn thiết:
"Không. Không! Tôi không muốn sống như thế này mãi! Tôi chán cái chỗ ở không phải là của tôi này lắm rồi! Cái thân thể kềnh càng, thô lỗ này, ta bắt đầu sợ mi, ta chỉ muốn rời xa mi tức khắc! Nếu cái hồn của ta có hình thù riêng nhỉ, để nó tách ra khỏi cái xác này, dù chỉ một lát".
Có khi nào ta cũng có những trăn trở và giằng xé như Trương Ba, con người ta thực sự nằm ở đâu? Ý nghĩa cuộc sống của ta là gì? Ta là ai, một tâm hồn nho nhã của ông lão Trương Ba thích làm vườn hay một ông Trương Ba thô lỗ ở hàng thịt? Nếu một ngày khi ta bị bắt rời xa khỏi thế giới này thì lý do gì để ta tiếp tục sống?
Sống thực sự là gì? Phần hồn và phần xác, phần tư duy và phần cảm xúc có phải lúc nào cũng thống nhất với nhau? Khi nó không đồng nhất, khi ta phải làm những việc ta không thích, khi ta thành công mà không hạnh phúc, khi ta muốn thành công mà bế tắc, khi ta không biết mình là ai và có ý nghĩa gì... Ta phải làm gì?
Người Thầy một tay dắt cậu học trò khuyết tật bước đi từng bước, mắt thầy nhìn thẳng vào mắt cậu bé, mặt đanh lại và miệng thét lớn. "Đứng dậy nhìn tao và bước đi. Đi, đi nhanh lên, nhìn tao đây này, bước, bước". Cậu học trò toát mồ hôi, nhích lên từng bước chân và tiến thẳng tới trung tâm của sân khấu.
Để có những bước đi như vậy cậu bé đã nỗ lực rất nhiều cùng với niềm tin mà người Thầy dành cho cậu. Từ việc bác sĩ kết luận là "cậu không thể đi đứng được" đến việc cậu có thể đứng được 2 phút rồi 7 phút rồi 17 phút.. và bắt đầu đi được những bước chân đầu tiên ở tuổi 20 của mình. Đó là cả một cuộc hành trình dài.
Việc bước đi đối với một số người là một thành công rất lớn và đối với một số người khác đó là việc đơn giản đến mức không phải nghĩ tới. Với ta thành công thật sự là gì? Ta có đang thành công và thành công với đúng với những gì mình có hay không. Thành công của ta có phải là độc nhất, vượt trội? Làm sao để ta đạt được thành công đó? Để trả lời tất cả những câu hỏi đó, ta phải làm gì?
Vậy ta là ai? Ta sống để làm gì? Đâu là con người thật sự của ta? Ta đang sống hay đang tồn tại? Ta thực sự muốn gì trên cuộc đời này? Đâu là thành công thật sự của ta? Đâu là hạnh phúc thật sự của ta? Ta phải làm gì?...
Cuộc sống thì vẫn tiếp diễn, ta đã sinh ra là một kiếp người và làm sao sống như một con người. Tôi nhớ Thầy tôi từng nói "Khi con sâu bướm đến tuổi, nó bắt buộc phải lột xác, hình thành kén và hóa bướm, nếu không nó sẽ chết. Khi đại bàng 40 tuổi, nó bắt buộc phải chịu những đau đớn tột cùng của việc nhổ lông, cậy mỏ để bước sang tuổi mới, nếu không nó sẽ chết. Còn con người chúng ta, có quyền lựa chọn cách mình sống, cách mình vươn lên, có khi cả cách mình chết đi... chúng ta có quyền lợi và nghĩa vụ lựa chọn mục tiêu, ra quyết định cho cuộc đời mình. Nếu ta không lựa chọn & quyết định ta sẽ là nô lệ cho lựa chọn & quyết định của người khác".
Sống là người đừng hành động như loài vật. Sống là người đừng chết ở tuổi 20 và đến 80 tuổi mới chôn. Và tất nhiên quyển sách này sinh ra là để chúng ta trở thành những con người thực sự người nhất, khám phá ra mình và khẳng định được mình. Ta không chỉ thành công mà thành công trên chính thế mạnh của mình, thành công trên đỉnh núi của riêng ta. Điều đó mới thật sự cho ta sự xuất sắc vượt trội và giàu sang vinh quang.
Ta sẵn sàng bước tiếp chưa?
Hồn Trương Ba "ngồi ôm đầu một hồi lâu rồi vụt đứng dậy" với một lời độc thoại đầy khẩn thiết:
"Không. Không! Tôi không muốn sống như thế này mãi! Tôi chán cái chỗ ở không phải là của tôi này lắm rồi! Cái thân thể kềnh càng, thô lỗ này, ta bắt đầu sợ mi, ta chỉ muốn rời xa mi tức khắc! Nếu cái hồn của ta có hình thù riêng nhỉ, để nó tách ra khỏi cái xác này, dù chỉ một lát".
Có khi nào ta cũng có những trăn trở và giằng xé như Trương Ba, con người ta thực sự nằm ở đâu? Ý nghĩa cuộc sống của ta là gì? Ta là ai, một tâm hồn nho nhã của ông lão Trương Ba thích làm vườn hay một ông Trương Ba thô lỗ ở hàng thịt? Nếu một ngày khi ta bị bắt rời xa khỏi thế giới này thì lý do gì để ta tiếp tục sống?
Sống thực sự là gì? Phần hồn và phần xác, phần tư duy và phần cảm xúc có phải lúc nào cũng thống nhất với nhau? Khi nó không đồng nhất, khi ta phải làm những việc ta không thích, khi ta thành công mà không hạnh phúc, khi ta muốn thành công mà bế tắc, khi ta không biết mình là ai và có ý nghĩa gì... Ta phải làm gì?
Người Thầy một tay dắt cậu học trò khuyết tật bước đi từng bước, mắt thầy nhìn thẳng vào mắt cậu bé, mặt đanh lại và miệng thét lớn. "Đứng dậy nhìn tao và bước đi. Đi, đi nhanh lên, nhìn tao đây này, bước, bước". Cậu học trò toát mồ hôi, nhích lên từng bước chân và tiến thẳng tới trung tâm của sân khấu.
Để có những bước đi như vậy cậu bé đã nỗ lực rất nhiều cùng với niềm tin mà người Thầy dành cho cậu. Từ việc bác sĩ kết luận là "cậu không thể đi đứng được" đến việc cậu có thể đứng được 2 phút rồi 7 phút rồi 17 phút.. và bắt đầu đi được những bước chân đầu tiên ở tuổi 20 của mình. Đó là cả một cuộc hành trình dài.
Việc bước đi đối với một số người là một thành công rất lớn và đối với một số người khác đó là việc đơn giản đến mức không phải nghĩ tới. Với ta thành công thật sự là gì? Ta có đang thành công và thành công với đúng với những gì mình có hay không. Thành công của ta có phải là độc nhất, vượt trội? Làm sao để ta đạt được thành công đó? Để trả lời tất cả những câu hỏi đó, ta phải làm gì?
Vậy ta là ai? Ta sống để làm gì? Đâu là con người thật sự của ta? Ta đang sống hay đang tồn tại? Ta thực sự muốn gì trên cuộc đời này? Đâu là thành công thật sự của ta? Đâu là hạnh phúc thật sự của ta? Ta phải làm gì?...
Cuộc sống thì vẫn tiếp diễn, ta đã sinh ra là một kiếp người và làm sao sống như một con người. Tôi nhớ Thầy tôi từng nói "Khi con sâu bướm đến tuổi, nó bắt buộc phải lột xác, hình thành kén và hóa bướm, nếu không nó sẽ chết. Khi đại bàng 40 tuổi, nó bắt buộc phải chịu những đau đớn tột cùng của việc nhổ lông, cậy mỏ để bước sang tuổi mới, nếu không nó sẽ chết. Còn con người chúng ta, có quyền lựa chọn cách mình sống, cách mình vươn lên, có khi cả cách mình chết đi... chúng ta có quyền lợi và nghĩa vụ lựa chọn mục tiêu, ra quyết định cho cuộc đời mình. Nếu ta không lựa chọn & quyết định ta sẽ là nô lệ cho lựa chọn & quyết định của người khác".
Sống là người đừng hành động như loài vật. Sống là người đừng chết ở tuổi 20 và đến 80 tuổi mới chôn. Và tất nhiên quyển sách này sinh ra là để chúng ta trở thành những con người thực sự người nhất, khám phá ra mình và khẳng định được mình. Ta không chỉ thành công mà thành công trên chính thế mạnh của mình, thành công trên đỉnh núi của riêng ta. Điều đó mới thật sự cho ta sự xuất sắc vượt trội và giàu sang vinh quang.
Ta sẵn sàng bước tiếp chưa?
Tâm Việt, Nguyễn Thị Thùy Dương
Giảng viên Tâm Việt Group
Giảng viên Tâm Việt Group
Tamviet.edu.vn
(Còn tiếp)
Nguồn: www.chungta.com
Trần Đình Hoành - Chào các bạn,
Một năm đã qua, các bạn có thể nhìn lại từ đầu năm để thấy được mình đã tiến bộ được thế nào trong tư duy tích cực.
Riêng mình thì mình thấy—qua các comments–các bạn đều đã có các bước tiến lớn. Một vài bạn đã tiến bộ đến mức kỷ lục, đã có những tư duy và nhận xét thuộc hàng thầy.
Chúng ta đã gặt hái được với nhau vài việc bên ngoài: Số lượng lượt đọc trung bình mỗi ngày trên ĐCN đã tăng lên gần 5000, sách TƯ DUY TÍCH CỰC Thay Đổi Cuộc Sống ra đời, và nhà xuất bản muốn thêm một quyển nữa.
Nhưng thành quả quan trọng nhất là chúng ta đã có thể nói đến nền tảng sâu thẳm nhất của tư duy tích cực, tức là tâm linh, trái tim linh thiêng của chúng ta, và được các bạn đón nhận nồng nhiệt. Thông thường đây là các vấn đề mọi người thấy là nhàm chán và vô ích, vì giáo dục và tôn giáo truyền thống đã không đủ sức làm cho chúng ta thấu hiểu trái tim sâu thẳm của chúng ta.
Nếu các bạn thấy được vai trò tư duy tích cực đã làm trong cuộc đời riêng của các bạn, đương nhiên các bạn đã thấy được tiềm năng của tư duy tích cực trong việc phát triển làng xã, thành phố và quốc gia của chúng ta.
Chúng ta luôn nói đến tư duy tích cực như là cách để chúng ta thành công trong đời sống cá nhân, trong liên hệ thân tình, và trong công việc và kinh doanh của chúng ta. Nếu nhiều chúng ta áp dụng tư duy tích cực như thế, tức là chúng ta đang làm cho đất nước chúng ta thành công trong đời sống chính trị, kinh tế và ngoại giao của quốc gia.
Một vài bạn có thể cho rằng nghĩ đến mức quốc gia là cao quá. Nhưng thật thì chẳng cao gì cả: Nếu bạn đang dạy ở đại học VN, tư duy tích cực sẽ giúp bạn trong liên hệ với các giáo chức ở các nước khác trên thế giới. Nếu bạn là thứ trưởng hay bộ trưởng, tư duy tích cực giúp bạn trong liên hệ với các thứ trưởng và bộ trưởng tại các nước trên thế giới. Nếu bạn đang là sinh viên có nhiều bạn bè sinh viên ở các nước trên thế giới, tư duy tích cực sẽ ảnh hưởng đến những liên hệ xuyên quốc gia đó.
Think globally, act locally. Nghĩ toàn cầu, (nhưng) làm địa phương.
Hay ngược lại: Act locally, think globally. Làm địa phương, (nhưng) nghĩ toàn cầu.
Tư duy tích cực—dù chỉ là tĩnh lặng, khiêm tốn, thành thật và yêu người—cho trái tim chúng ta sức mạnh vô địch để trái tim tự đứng vững và để nuôi dưỡng những liên hệ giữa trái tim của ta với những trái tim khác. Cho nên tư duy tích cực của chúng ta sẽ tạo cho chúng ta một mạng lưới thân tình khắp nơi trên thế giới, để chúng ta có thể phát triển cá nhân chúng ta và cũng như đất nước chúng ta.
Mong rằng mỗi chúng ta có thể hiểu được rất rõ tiềm năng rất lớn của tư duy tích cực.
Chúc các bạn một ngày thông đạt.
Một năm đã qua, các bạn có thể nhìn lại từ đầu năm để thấy được mình đã tiến bộ được thế nào trong tư duy tích cực.
Riêng mình thì mình thấy—qua các comments–các bạn đều đã có các bước tiến lớn. Một vài bạn đã tiến bộ đến mức kỷ lục, đã có những tư duy và nhận xét thuộc hàng thầy.
Chúng ta đã gặt hái được với nhau vài việc bên ngoài: Số lượng lượt đọc trung bình mỗi ngày trên ĐCN đã tăng lên gần 5000, sách TƯ DUY TÍCH CỰC Thay Đổi Cuộc Sống ra đời, và nhà xuất bản muốn thêm một quyển nữa.
Nhưng thành quả quan trọng nhất là chúng ta đã có thể nói đến nền tảng sâu thẳm nhất của tư duy tích cực, tức là tâm linh, trái tim linh thiêng của chúng ta, và được các bạn đón nhận nồng nhiệt. Thông thường đây là các vấn đề mọi người thấy là nhàm chán và vô ích, vì giáo dục và tôn giáo truyền thống đã không đủ sức làm cho chúng ta thấu hiểu trái tim sâu thẳm của chúng ta.
Nếu các bạn thấy được vai trò tư duy tích cực đã làm trong cuộc đời riêng của các bạn, đương nhiên các bạn đã thấy được tiềm năng của tư duy tích cực trong việc phát triển làng xã, thành phố và quốc gia của chúng ta.
Chúng ta luôn nói đến tư duy tích cực như là cách để chúng ta thành công trong đời sống cá nhân, trong liên hệ thân tình, và trong công việc và kinh doanh của chúng ta. Nếu nhiều chúng ta áp dụng tư duy tích cực như thế, tức là chúng ta đang làm cho đất nước chúng ta thành công trong đời sống chính trị, kinh tế và ngoại giao của quốc gia.
Một vài bạn có thể cho rằng nghĩ đến mức quốc gia là cao quá. Nhưng thật thì chẳng cao gì cả: Nếu bạn đang dạy ở đại học VN, tư duy tích cực sẽ giúp bạn trong liên hệ với các giáo chức ở các nước khác trên thế giới. Nếu bạn là thứ trưởng hay bộ trưởng, tư duy tích cực giúp bạn trong liên hệ với các thứ trưởng và bộ trưởng tại các nước trên thế giới. Nếu bạn đang là sinh viên có nhiều bạn bè sinh viên ở các nước trên thế giới, tư duy tích cực sẽ ảnh hưởng đến những liên hệ xuyên quốc gia đó.
Think globally, act locally. Nghĩ toàn cầu, (nhưng) làm địa phương.
Hay ngược lại: Act locally, think globally. Làm địa phương, (nhưng) nghĩ toàn cầu.
Tư duy tích cực—dù chỉ là tĩnh lặng, khiêm tốn, thành thật và yêu người—cho trái tim chúng ta sức mạnh vô địch để trái tim tự đứng vững và để nuôi dưỡng những liên hệ giữa trái tim của ta với những trái tim khác. Cho nên tư duy tích cực của chúng ta sẽ tạo cho chúng ta một mạng lưới thân tình khắp nơi trên thế giới, để chúng ta có thể phát triển cá nhân chúng ta và cũng như đất nước chúng ta.
Mong rằng mỗi chúng ta có thể hiểu được rất rõ tiềm năng rất lớn của tư duy tích cực.
Chúc các bạn một ngày thông đạt.
www.icevn.org - Truyền Thông (Communications)
Đây là kỹ năng cơ bản để đạt đến thành công. Truyền Thông là phương tiện căn bản để chuyển đạt tin tức đến mọi người qua văn bản hoặc là qua các phương tiện thông tin khác như truyền miệng, truyền thanh, truyền hình vân vân. Những Nhà Quản Trị giỏi phải có khả năng truyền đạt tư tưởng để cung cấp đủ tin tức và dữ kiện cần thiết cho đội ngũ nhân viên làm việc cho họ ngõ hầu có thể quyết định công việc một cách hữu hiêu. Ngoài ra, Nhà Quản Trị còn là người đại diện công ty của mình để giao dịch với bên ngoài. Công việc này đòi hỏi kỹ năng về truyền thông cả về viết lẫn về nói chuyện. Kỹ năng này sẽ giúp Nhà Quản Trị khuyến khích và xây dựng lòng tin trong cộng sự viên và tạo được sự cộng tác của nhân viên. Một trong những lãnh vực thường bị quên lãng nhưng rất quan trọng trong kỹ năng về truyền thông là khả năng "Lắng Nghe" người khác. Nhà Quản Trị giỏi cần phải biết lắng nghe nhân viên của mình, quan tâm và để ý đến nhân viên cộng tác với mình để tạo sự thông cảm và tín nhiệm của nhân viên.
Tư Duy Phê Phán (Critical Thinking)
Kỹ năng này được định nghĩa là khả năng phân tích các vấn đề phức tạp và nhìn vấn đề này qua nhiều khía cạnh khác nhau và lý luận theo nhiều cái nhìn khác nhau. Khi nhìn một vấn đề, nếu chúng ta chỉ nhìn theo một chiều hướng, theo một lối suy nghĩ, thì có nguy cơ là chúng ta có thể tìm ra một lời giải đáp sai hoặc thiếu sót cho vấn đề đang giải quyết. Trong khi đó tư duy phê phán giúp chúng ta nhìn vấn đề theo nhiều lối suy nghĩ khác nhau và từ đó có thể tìm ra nhiều biện pháp khác nhau để giải quyết vấn đề và từ lối lý luận đó xác xuất để chúng ta có thể có một cách giải quyết chính xác hơn được tăng lên. Đấy là một trong những lý do chính tại sao trong các công sở ngày nay đang có phong trào hướng về các công việc mang tính chất dựa trên một nhóm thay vì một người và nhấn mạnh về sự quan trọng của tính đa dạng trong công sở, và khả năng dung nạp được nhiều quan điểm khác nhau về một vấn đề trong quá trình quyết định công việc.
Thông Hiểu và Tư Duy Chiến Lược
Để đối phó với tình trạng tăng cường cạnh tranh giữa các công ty, một trong những điều kiện cần thiết cho tất cả thành phần quản trị (management) và hầu như tất cả các nhân viên là kỹ năng Tư Duy Chiến Lược (khả năng biết nhìn xa). Đôi khi người ta gọi kỹ năng này là khả năng có được cái nhìn Toàn Bộ cho công ty (big picture) và thấy được vị trí của công ty của họ trong toàn bộ kỹ nghệ và tầm nhìn xa cho công ty trên đường dài. Không giống như trong thập niên 80 với phong trào tập trung vào các khả năng chuyên biệt, trong thế giới ngày nay, khuynh hướng chung là muốn thành công bạn cần phải có một số kỹ năng cần thiết trong nhiều lãnh vực khác nhau để có thể thông hiểu được rất nhiều khía cạnh khác nhau của doanh nghiệp của bạn cũng như của môi trường xung quanh. Nói tóm lại, Nhà Quản Trị công nghệ cần phải nhận thức được tầm quan trọng của việc quản trị chiến lược và biết làm thế nào để soạn thảo và quản trị một cách có chiến lược, nhất là khi các công tác này sẽ được trao cho các nhân viên thuộc cấp thấp hơn trong công ty.
Lãnh Đạo Nhóm
Tuy có một vài sự nhầm lẫn trong các định nghĩa về Lãnh Đạo, có thể nói một cách tóm tắt rằng Lãnh Đạo là khả năng xác định ra đường hướng cho một tổ chức, hoặc nói một cách khác, là khả năng vạch ra con đường, chỉ rõ nó cho người cộng sự và xây dựng một sự đồng thuận trong nhóm để mọi người cùng hướng về mục đích chung và thực hiên nó. Khả năng lãnh đạo này bao gồm bốn thành phần chính như sau:
Viễn Kiến (Vision): những người lãnh đạo hữu hiệu phải có khả năng truyền đạt một viễn kiến chung cho tổ chức của mình và khuyến khích được mọi người cùng dấn thân và cam kết thực hiện mục đích chung đó.
Thụ Quyền (Empowerment): Người Quản Trị giỏi không những phải biết tạo cơ hội cho nhân viên có thẩm quyền quyết định trong công việc của họ, mà còn phải khuyến khích họ sử dụng thẩm quyền đó trong công việc hằng ngày. Khi mà họ cảm thấy họ có thể tự quyết định chính họ và đôi khi có thể chấp nhận rủi ro hoặc ngay cả thất bại, thì lòng tin của họ sẽ được nâng cao. Khả năng của nhân viên sẽ được phát triển khi người quản trị bỏ thì giờ để hướng dẫn, khải đạo, và huấn luyện cho nhân viên của mình.
Liêm Khiết (Integrity): nói cho cùng, người lãnh đạo là tấm gương cho toàn Nhóm noi theo. Chỉ có lãnh đạo bằng chính cách hành xử của cá nhân mình, Nhà Quản Trị mới có thể xây dựng được niềm tin tưởng trong nhân viên đủ mạnh để tạo thành một "văn hóa hành xử" (culture) trong công ty ngõ hầu giúp công ty đạt thành quả cao.
Kỹ Năng của Người Được Lãnh Đạo: Nhà Quản Trị giỏi không những phải có khả năng về lãnh đạo người khác, mà còn phải biết giúp người lãnh đạo của mình (xếp của mình) hoàn thành các mục tiêu chung của công ty với một tư duy độc lập hơn là chỉ dựa hoàn toàn vào sự chỉ huy của cấp trên.
Giao Tế
Người Quản Trị có khả năng Giao Tế giỏi là người có khả năng thuyết phục, thương thảo, và giao thiệp một cách hữu hiệu với những người xung quanh. Đối với những người làm việc trong Công nghệ (ngành kỹ sư) thì tuy đây không hẳn là những kỹ năng tối cần thiết, nhưng trong công ty ngày nay với môi trường làm việc theo nhóm (tập thể) thì những kỹ năng về Giao Tế này không thể thiểu được. Một số kỹ năng quan trọng trong vấn đề giao tế là sự tự tin, khả năng giao tế và tạo được những mối liên hệ tốt đẹp trong công việc khi làm việc với người khác, dù là người ở vị trí hay chức vụ nào đi nữa.
Thiết lập Mạng Lưới Giao Dịch (Networking)
Đây là một trong những kỹ năng mới được biết đến do sự hữu hiệu của nó. Kỹ năng thiết lập Mạng Lưới Giao Dịch là khả năng đi ra ngoài những hệ thống liên lạc trong công ty của mình và những chức vụ liên hệ trực tiếp trong công ty để có thể liên hệ với những nhân sự quan trọng khác bên ngoài có thể giúp chúng ta thực hiện tốt công tác được giao phó.
Phát huy Sáng Kiến và Chủ động
Người Quản Trị thật sự thành công là những người biết chủ động khởi xướng ra công việc bằng cách nhận lãnh những công tác đôi khi ngoài giới hạn trách nhiệm của mình. Họ là người xông xáo, biết nhận lãnh trách nhiệm đôi khi ở ngoài giới hạn công việc của mình khi họ cảm thấy cần thiết. Đây là một việc không dễ dàng bởi vì họ phải chấp nhận một số rủi ro có thể xảy ra.
Tự Quản Trị
Đây là kỹ năng rất cần thiết cho một người Quản Trị giỏi, là tinh thần học hỏi cầu tiến không ngừng để phát triển bản thân và để thích ứng với những thay đổi không ngừng của công ty, của môi trường thế giới bên ngoài. Người có kỹ năng này cũng có cá tính trầm tĩnh và khả năng tự thay đổi cho thích hợp với môi trường. Đặc biệt, người có kỹ năng tự quản trị biết sử dụng các phê bình xây dựng để tự thay đổi và có thể tự đánh giá bản thân một cách trung thực về điểm mạnh và điểm yếu của chính mình, từ đó có thể tự thay đổi để ngày một tốt đẹp hơn.
Đạo Đức và Liêm Chính
Càng ngày người ta càng nhận thức ra rằng Đạo Đức và Liêm Chính (Integrity) là những đức tính căn bản để có thể thành công trong môi trường công việc làm việc theo nhóm và thay đổi nhanh chóng này. Khả năng Biết Mình Biết Người cộng với một số quy luật hướng dẫn trong lúc làm việc sẽ tạo thành một nền móng căn bản tạo thành khả năng lãnh đạo hữu hiệu và thành công. Đây chính là nền móng để nhà Quản Trị có thể quyết định trước những vấn đề khó khăn và hành xử một cách can đảm khi phải đối diện với khó khăn và thử thách.
(Nguồn: American Society for Engineering Management - "The Emerging Leader and Leading Change").
www.bsftc.edu.vn - Sách báo, tài liệu (gọi chung là sách) là kho tàng tri thức nhân loại được lưu lại cho các thế hệ sau. Đó là nguồn tri thức rất quan trọng và vô tận đối với mọi người, đặc biệt làngười trí thức - trong đó có các bạn. Mọi thành công của con ngừơi đều là sự kết hợp của nỗ lực sức lực với tri thức lĩnh hội được từ thầy, từ cuộc sống, từ sách vở.
Nếu các bạn đọc sách thường xuyên và có phương pháp khoa học thì các bạn sẽ:
- Mở rộng và đào sâu những tri thức đã lĩnh hội được, tiếp cận được với sự phát triển của khoa học và nghề nghiệp tương lai.
- Bồi dưỡng tư duy lôgic, phương pháp làm việc khoa học và nhất là tư duy sáng tạo trong hoạt động chuyên môn của mình.
- Bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm, hứng thú học tập, nghiên cứu, lòng yêu nghề nghiệp và thái độ đúng đắn với thế giới xung quanh cũng như với bản thân mình. Hoàn thành được nhiệm vụ học tập, công tác của người cán bộ khoa học - kĩ thuật ở mọi trình độ. Trong thời gian đào tạo, các bạn phải sử dụng các loại sách như sau:
- Sách giáo khoa và tài liệu tham khảo cho mỗi bộ môn khoa học.
- Các công trình nghiên cứu khoa học.
- Các tài liệu hướng dẫn, các văn bản qui định.
- Các tài liệu, sách nâng cao trình độ văn hóa chung và giải trí.
- Các sách tra cứu...
Tổng số các loại sách này, trong thời gian đào tạo các bạn phải đọc ít nhất là 25.000 trang. Với các bạn học tập theo chế dộ tại chúx còn nhiều hơn. Càng đọc nhiều sách, các bạn càng nắm vững kiến thức và nghề nghiệp, càng nâng cao khả năng tư duy khoa học và càng có điểu kiện phát triển nhiều hơn. Nhưng đọc sách như thế nào để có hiệu quả cao nhất?
Giải quyết trọn vẹn vấn đề này là phức tạp. Song với sự nỗ lực của các bạn thì hiệu quả đọc sách sẽ dần được nâng lên. Các bạn cần chú ý tới các yêu cầu tối thiểu khi đọc sách sau đây:
1. Phải có mục đích đọc sách rõ ràng
Mục đích đọc sách sẽ chi phối toàn bộ quá trình đọc sách. Xác dịnh được mục đích đọc sách sẽ giúp các bạn tránh được đọc tràn lan, tốn công sức và thời gian. Mục đích đọc còn giúp các bạn có cách đọc hợp lí, phù hợp với nhiệm vụ và thời gian có thể dành cho đọc sách. Xác định mục đích đọc sách là trả lời câu hỏi: Đọc để làm gì? Từ đó mới trả lời được câu hỏi: Đọc sách gì, chỗ nào, và đọc như thế nào? Mục đích đọc sách còn quyết định cả phương hướng khai thác vấn đề trong cùng một cuốn sách. Ví dụ, khi đọc "Truyện Kiều của Nguyễn Du, có người yêu thơ
mà tìm những cách diễn đạt các sự vật, hiện tượng bằng thơ và những câu thơ lục bát hay. Có ngừơi tìm hiểu cuộc đời cô Kiều và cốt truyện. Có ngừơi lại qua đó mà hiểu biết đời sống văn hóa, phong tục, tập quán, lễ nghi phong kiến; Có ngừơi lại đi tìm sự phê phán những định kiến và luật lệ đã áp bức ngừơi phụ nữ... Vì vậy xác định rõ mục đích đọc sách là việc làm quan trọng trước tiên đối với mỗi người chúng ta. Mục đích đọc sách cần rõ ràng, cụ thể. Có mục đích lâu dài và mục đích trước mắt. Thực tiễn dạy học ở đại học cho thấy, mục đích đó rất đa dạng. Chẳng hạn như tìm kiếm luận cứ hay sự khẳng định cho một kết luận hay một tư tuởng; tìm kiếm khả năng để hoàn thành một nhiệm vụ nào đó; giải một bài tập, viết một bài báo, giải quyêt một vấn đề lí luận hay thực tiễn...; mở rộng hiểu biết; học tập cách suy nghĩ, cách phân tích, phê phán, cách đánh giá... Cần căn cứ vào nhiệm vụ cụ thể mà xác định mục đích đọc cho rõ ràng và hợp lí.
2. Chọn sách hợp lí:
Sách báo có vai trò quan trọng. Song, không phải gặp gì đọc nấy. Ngày nay, số luợng sách báo và tài liệu về mọi lĩnh vục là rất lớn và không ngừng tăng lên. Mỗi người không thể có đủ thời gian để đọc tất cả thậm chí ngay trong lĩnh vực chuyên môn của mình. Mặt khác, trong số sách báo hiện có, nhiều cuốn sách rất tốt, rất có ích. Nhưng cũng không ít những cuốn sách làm tốn công sức bạn đọc, đôi khi còn gây ảnh hưởng xấu. Vì vậy, phải chọn sách để cho phù hợp với sức mình, nhiệm vụ của mình. Khi chọn sách để đọc, các bạn phải xác định được các vấn đề sau:
- Xác định rõ mục đích của việc đọc: Đọc để giải quyết vấn đề gì
- Xác định rõ phạm vi các vấn đề cần phải giải quyết thông qua đọc.
- Xác định trình tự tìm hiểu nội dung các vấn đề cần giải quyết, trình tự đọc các cuốn sách và các phần trong cuốn sách đã chọn.
Từ đó có thể thấy, việc chọn sách phải dựa trên những căn cứ nhất định. Các bạn không chỉ chọn ra những cuốn sách có thể đọc mà phải chọn ra cả phần cần đọc trong một cuốn sách. Đưa ra căn cứ chọn sách sẽ giúp các bạn giải quyết được vấn đề nêu trên. Có ba căn cứ chọn sách sau đây:
2. 1. Từ yêu cầu của giáo viên
Nhằm giúp các bạn nắm vững nội dung môn học, sau mỗi bài giảng, sau mỗi phần của chương trình dạy học và của mỗi môn học, giáo viên chỉ ra cho các bạn những vấn đề cần giải quyết, cần suy nghĩ tìm hiểu sâu thêm. Từ những nhiệm vụ này, các bạn phải tìm sách và những tài liệu có liên quan để hoàn thành những yêu cầu đó. Cũng có khi giáo viên chỉ ra cho các bạn tên cuốn sách, thậm chí trang sách phải đọc và nên đọc. Khi đó, chỉ theo hướng dẫn đó mà tìm ra chỗ cần đọc cho mình. Phải hết sức chú ý các sách mà giáo viên yêu cầu phải đọc, coi như điều kiện bắt buộc để bảo đảm tính hệ thống và sâu sắc của môn học, của bài giảng mà giáo viên đã trình bày. Những sách nên đọc nhằm giúp các bạn mở rộng và củng cố thêm kiến thức. Hãy cố gắng đọc được càng nhiều càng tốt để các bạn có kiến thức phong phú và toàn diện.
2.2. Từ nhu cầu và hứng thú của bản thân
Mỗi người có nhu cầu, hứng thú hiểu biết riêng. Ngoài chương trình đào tạo, nhiều sinh viên có nhu cầu tìm hiểu và trau dồi cho mình những lĩnh vực kiến thức khác. Cũng có nhiều bạn, do ham thích môn học hay vấn đề nào đó mà có nhu cầu đào sâu, mở rộng thêm những klến thức trong chương trình đào tạo cung cấp. Nhiều bạn sinh viên, trong quá trình học tập đã tích cực tham gia nghiên cứu khoa học và do đó có nhu cầu đọc sách để hoàn thành công trình nghiên cứu của mình. Vì vậy, ngoài những tài liệu và sách mà giáo viên qui định phải đọc, các bạn còn chủ động tìm kiếm thêm nhiều sách báo khác, phù hợp vói hứng thú hiểu biết của mình.
2.3. Từ nguồn tài liệu có thể cung cấp cho các bạn
Nhu cầu đọc của các bạn chỉ có thể được thỏa mãn khi có thể tìm được các sách báo và tài liệu mong muốn. Nguồn sách tập trung chủ yếu trong các thư viện. Tuy nhiên, không phải thư viện nào cũng có đủ các sách báo bạn cần. Đôi khi không thể tìm được những cuốn sách viết về vấn đề của bạn thì phải thay thế nó bằng các tài liệu tương đương, thậm chí phải gom góp, "đãi cát tìm vàng" từ rất nhiều tài liệu và sách báo khác. Vì vậy, khi chọn sách, các bạn phải nắm được điều kiện của thư viện mà các bạn có thể tới được để việc đọc được thuận tiện và thỏa mãn nhu cầu đọc. Các bạn cần nắm được cách phân loại thư mục trong các thư viện để việc tìm chọn sách được nhanh chóng và dễ dàng. Thông thường, các thư viện có các kiểu phân loại sau đây:
- Thư mục phân loại theo tên tác giả. Ở đây, các cuốn sách và tài liệu được sắp xếp theo vần chữ cái tên tác giả. Các bạn cần biết rõ cuốn sách đó hoặc biết tên tác giả thì mới sử dụng được các ô phích phân loại này.
- Thư mục phân loại theo từng lĩnh vực khoa học: ở các ô phích loại này, người ta sắp xếp tất cả các sách của tác giả khác nhau viết về cùng một lĩnh vực khoa học nhất định. Ví dụ: kinh tế, triết học, toán học, xây dựng".. Nếu thư viện lớn, mỗi lĩnh vực lại được phân ra thành những ngành hẹp hơn, Khi tìm sách cho từng vấn đề cụ thể thì hãy sử dụng kiểu phân loại này.
- Thư mục phân loại theo từng chuyên đề. Đây cũng là cách phân loại hẹp. Song nó đi vào các sách, tài liệu cho những vấn đề cụ thể hơn.
- Thư mục phân loại các bài báo.
- Ngoài ra, nhiều thư viện, người ta còn phân loại sách theo năm xuất bản, thứ ngôn ngữ mà sách dùng, giới thiệu các công trình khoa học mới... Trong một thư viện, có thể có tất cả các cách phân loại nói trên, hoặc chỉ có một số kiểu phân loại, tùy theo số lượng đầu sách có trong thư viện đó. Một cuốn sách có trong thư viện sẽ tìm thấy ở nhiều kiểu phân loại tương ứng. Hiểu điều đó để các bạn yên tâm tìm sách theo kiểu phân loại thích hợp với mình mà không sợ không tìm thấy nó trong thư viện. Lần đầu tiên tới thư viện, cùng với những hướng dẫn trên đây, các bạn nên tận dụng sự giúp đỡ của nhân viên thư viện và những người đang nghiên cứu tại đó để hiểu thêm cách phân loại của họ.
3. Phương pháp đọc sách
Bất kỳ công việc nào để đạt được kết quả tốt, đỡ tốn công sức và thời gian cũng cần có phương pháp khoa học. Đọc sách nhằm mục đích tự học càng cần có phương pháp. Đọc không có phương pháp sẽ phí thời gian và công sức vô ích, đôi khi còn có hại như trì trệ tư duy, giảm trí nhớ...
Có nhiều tác giả bàn về cách đọc sách. Mỗi người đọc lại có đặc điểm riêng, mục đích riêng. Cho nên không thể sử dụng máy móc phương pháp của người khác cho mình mà có lơi. Phương pháp đọc sách chỉ có thể hình thành và phát triển trên cơ sở sự tìm tòi, nỗ lực, rút kinh nghiệm của bản thân ngay trong quá trình đọc. Không đọc thì không bao giờ có phương pháp cả.
Để hình thành phương pháp đọc sách, bước đầu các bạn nên áp dụng qui trình sau đây, rồi vừa đọc, vừa tìm cho mình phương pháp phù hợp.
Bước 1: Xác định mục đích đọc sách.
Điều này đã nói ở trên. Đây là vấn đề rất quan trọng. X. I. Povarlin đã nói: "Phương pháp đọc tùy thuộc vào mục đích và hoàn toàn do mục đích qui định".(*)
Bước 2: Tìm hiểu địa chỉ cuốn sách:
Các bạn hãy đọc hai trang đầu của cuốn sách để biết tên cuốn sách, tác giả, nhà xuất bản, năm và lần xuất bản. Đọc lời giới thiệu hay lời tựa để biết cuốn sách đề cập tới vấn đề gì, đối tượng nào sử dụng cuốn sách có ích hơn cả, phương pháp đọc có hiệu quả.
Bước 3: Xem mục lục
Mục lục cuốn sách phản ánh dàn ý chung và đơn giản của nội dung, đôi khi còn phản ánh cả dàn ý lôgic của nó. Bước này giúp các bạn giải đáp được câu hỏi: "cuốn sách có những nội dung gì, theo trật tự nào"
Bước 4: Xem lời mở đầu.
Lời mở đầu do tác giả cuốn sách viết. Qua lời mở đầu, các bạn dễ dàng hiểu được ý đồ của tác giả, hình dung được một cách khái quát vấn đề cơ bản được đề cập và tác dụng, mục đích của cuốn sách mà tác giả mong muốn; biết vấn đề quan trọng nhất cuốn sách sẽ trình bày. Đôi khi, qua lời mở đầu, bạn còn thu lượm được cả lời khuyên của tác giả nên tìm hiểu và nghiên cứu cuốn sách như thế nào.
Bước 5. Xem lời kết luận và tóm tắt ở cuối sách.
Mục đích của việc xem lời kết luận và tóm tắt của cuốn sách là để thấy rõ nội dung cô đọng nhất, những kết luận chính và sự khẳng định của tác giả đối với những vấn đề đã trình bày. Đồng thời, qua lời kết luận và tóm tắt còn thấy vấn đề chưa được giải quyết đầy đủ, phương hướng phát triển tiếp tục của chúng.
Bước 6: Đọc một vài đoạn:
Sau khi đã có được thông tin về nội dung và mục đích cuốn sách, hãy trực tiếp tìm hiểu vào nội dung chính bằng cách đọc qua một số đoạn, phát hiện những đoạn lí thú, có giá trị. Nhờ đọc qua một vài đoạn như vậy, những nhận định về nội dung cuốn sách sẽ dần được chính xác hóa, tạo điều kiện cho bước đọc sau.
Bước 7: Đọc thực sự (hay đọc đi sâu)
Để lĩnh hội được những tri thức cần thiết, đạt được mục đích đọc sách, cần phải đi sâu nghiên cứu cuốn sách. Công việc này đòi hỏi các bạn phải có kĩ thuật đọc. Kỹ thuật đọc là năng lực chiếm lĩnh tri thức và trình độ kỹ năng đọc của mỗi người. Kĩ thuật đọc phụ thuộc vào mục đích đọc, thể hiện ra bằng cách đọc. Sau đây là một số cách đọc mà nhiều người sử dụng có hiệu quả, các bạn tham khảo và lựa chọn theo mục đích đọc của mình.
a/ Đọc lướt qua:
Nhằm khái quát những khái niệm ban đầu và nội dung của nó trong cuốn sách. Vói những người có năng khiếu, chỉ bằng cách đọc lướt đã nắm được điều cốt yếu nhất như ý chính, sự việc chính... Khi đọc lướt, có thể bỏ qua một số trang, đoạn nào đó hoặc dừng lại ở một số ít trang, đoạn nào đó. Cách đọc này sử dụng khi đọc để tìm hiểu một vấn đề nào đó đã được chuẩn bị cần làm rõ thêm, khẳng định thêm; hoặc tìm những cách diễn đạt khác nhau cho một vấn đề nhất định.
b/ Đọc có trọng điểm (hay đọc từng phần):
Là cách đọc từng đoạn, từng phần đã được lựa chọn từ trước nhằm tập trung sức lực và thời gian cho những nội dung cần thiết, cho một công việc đã được chuẩn bị.
c/ Đọc toàn bộ nhưng không nghiền ngẫm kĩ.
Cách đọc này nhằm khái quát toàn bộ cuốn sách chứ không đi sâu vào những nội dung cụ thể. Khi đọc không bỏ qua trang nào cũng không dừng lại suy ngẫm ở nội dung nào mà chỉ nắm xem, điều đó đã được bàn tới, và bàn ở mức độ nào. Với các cuốn sách ta chỉ biết xu hướng tư tưởng, giá trị... cũng có thể đọc theo cách này.
d/ Đọc nghiền ngẫm nội dung cuốn sách:
Đây là cách đọc quan trọng nhất, cần thiết nhất trong tự học để lĩnh hội đầy đủ nội dung cuốn sách. Từng nội dung, từng vấn đề được xem xét tìm hiểu cặn kẽ, có đối chiếu với kiến thức, kinh nghiệm và những cuốn sách khác về những vấn đề đã được đề cập trong đó. Những nội dung tư tưởng của cuốn sách người đọc đánh giá phê phán và hiểu đầy đủ, sâu sắc.
e/ Đọc thụ động:
Cũng với cách đọc toàn bộ hay đọc lướt nhưng ngừơi đọc hoàn toàn theo sự dẫn dắt của tác giả, chấp nhận hoàn toàn, lấy đó làm những tín điều; nhìn nhận và xem xét vấn đề bằng con mắt của tác giả.
g/ Đọc chủ động.
Là cách đọc mà khi xem xét những tư tưởng cuốn sách đề cập, người đọc luôn đối chiếu, đánh giá nó. Mọi sự chấp nhận hay phản đối đều được người đọc dựa trên cơ sở sự đánh giá, đối chiếu với kiến thức, kinh nghiệm; được nhận thức theo thế giới quan, tình cảm của mình. Từ những nhận thức đó mà rút ra những kết luận cần thiết cho bản thân người đọc.
h / Đọc nông.
Chỉ khai thác nội dung, tư tưởng cuốn sách ở trình độ chấp nhận hoặc có phê phán chung chung mà chưa thể hiện được sự nghiền ngẫm cuốn sách một cách thấu đáo. Khi đọc những cuốn sách giải trí thì cách đọc nay là phù hợp, đỡ tốn công sức.
i/ Đọc sâu:
Là cách đọc đòi hỏi phải nghiền ngẫm sâu sắc nội dung cuốn sách để hiểu cặn kẽ, lĩnh hội có phê phán những tư tưởng mà cuốn sách đề cập. Đây cũng là cách đọc quan trọng đượ sử dụng trong tự học.
Mỗi cách đọc sách trên đây có thể đáp ứng cho những mục đích đọc và loại sách khác nhau. Với các loại sách khoa học và kĩ thuật; đọc với mục đích học tập nghiên cứu phải đọc một cách chủ động, nghiền ngẫm sâu sắc, đi sâu vào nội dung từng vấn đề, trong sách. Như vậy, càng thấy rõ, các bạn cần có mục đích đọc sácb rõ ràng trước khi bắt tay vào đọc.
Đọc sách khoa học nhằm mục đích học tập, nghiên cứu các bạn không chỉ đọc một lần, mà có khi phải đọc nhiều lần mới đạt được mục đích đã đề ra. Vì vậy, người ta còn chia việc đọc ra thành đọc lần đầu và dọc đi sâu.
Đọc lần đầu chỉ giúp các bạn có những cơ sở định hướng cho các lần đọc đi sâu đạt kết quả. Chính từ kết quả đọc lần đầu, các bạn có thể thấy được nội dung quan trọng và cần thiết với mình, lần đọc sau các bạn chỉ cần chú tâm vào đó. Mỗi lần như vậy lại khám phá sâu thêm nội dung cuốn sách, xác định điều cần tìm hiểu cho lần đọc đi sâu sau, thu hẹp dần phạm vi đọc. Cứ như vậy cho tới khi bạn thấu hiểu cuốn sách, hoàn thành mục đích đọc thì việc đọc đó mới dừng lại. V.I. Lênin đã khuyên chúng ta: "Sau lần đọc đầu tiên phải ghi lại những chỗ chưa hiểu hoặc chưa rõ ràng để trở lại đọc lần thứ hai, lần thứ ba, thứ tư..."
4. Tích cực tư duy khi đọc
Đọc sách mà không tư duy tích cực thì chỉ làm phí tổn thời gian vô ích. Tích cực tư duy khi đọc là luôn hình dung những ý tưởng trong sách thành những biểu tượng, hình ảnh trong đầu; đối chiếu, so sánh chúng với nhau và với những hiểu biết đã có. Từ đó mà phát hiện cho được cái chủ yếu, cái không chủ yếu; cái bản chất và không bản chất, rút ra được kết luận cho bản thân mình. Trên cơ sở đó, các bạn sẽ có cái nhìn mới, cái nhìn toàn thể dưới góc độ mới và chất lượng mới. Đọc có tư duy tích cực là qua đó phải rút ra ,được điều gì từ nội dung cuốn sách, bổ xung hiểu biểt gì, kinh nghiệm gì cho bản thân. Cần tránh lối đọc một chiều, lười suy nghĩ, lười ghi chép; đọc thụ động, chấp nhận tất cả, học thuộc máy móc. Nếu các bạn luôn tích cực tư duy khi đọc thì các bạn sẽ thực sự "lớn lên" qua mỗi trang sách và chắc chắn bạn sẽ trở thành nhà khoa học.
5. Phải tập trung chú ý cao độ khi đọc sách.
Tập trung chú ý là nỗ lực, cố gắng định hướng toàn bộ tâm trí một cách liên tục vào việc đọc nhằm suy nghĩ thấu đáo, tư duy tích cực và ghi nhớ nhanh những điều rút ra khi đọc. Đây là việc khó, đòi hỏi ở bạn một sự say mê, có nghị và mục đích thật rõ ràng. Các bạn đừng suy nghĩ tản mạn ra khỏi nội dung cuốn sách; đừng để ý tới những chi tiết vụn vặt như lối in ấn, câu chữ... Cố gắng không để những công việc khác, những tác động bên ngoài làm xao nhãng quá trình tư duy trong khi đọc. Khi gặp vấn đề khó hiểu thì đừng nản. Hãy cố gắng suy nghĩ hoặc ghi lại để tìm hiểu sau. Làm được như vậy thì việc đọc mới có hiệu quả.
6. Rèn luyện để có kĩ thuật đọc hợp lí
Kĩ thuật đọc sách bao gồm từ khâu tổ chức, xác định phương pháp đọc và các thao tác đọc. Khâu tổ chức đọc sách trước hết là sự bố trí, sắp xếp và bảo đảm các điều kiện thuận lợi cho việc đọc có kết quả. Nơi đọc sách hãy cố gắng chọn nơi có thể tập trung tư tưởng cao và liên tục. Tránh những nơi ồn ào ánh sáng luôn thay đổi hoặc quá tối tăm. Nơi đọc sách cũng cần thoáng; mát, sạch sẽ và gọn gàng. Không nên đọc sách trong tư thế nằm, dễ ảnh hưởng đến trí nhớ. Tốt nhất là đọc tại bàn viết, ngồi thoải mái, để sách vừa tầm mắt. Bút, vở ghi chép và các dụng cụ cần thiết khác để bên cạnh, sao cho khi cần có thể lấy được ngay. Khi đọc, các bạn phải:
- Đọc bằng mắt và óc chứ không đọc bằng miệng.
- Tránh đọc nhảy trở lại quá nhiều.
- Cố gắng hiểu ý nghĩa cả đoạn văn, đừng để ý đến từ, đến câu.
- Tập đọc nhanh nắm và thâu tóm nhanh cái chủ yếu, cái cơ bản của vấn đề trình bày trong sách. Các bạn phải rèn luyện thường xuyên, nâng dần tới tốc độ đọc hợp lí. V.I.Lênin đọc sách như giở sách mà vẫn nắm đầy đủ và sâu sắc nội dung cuốn sách.
Các bạn phải cố gắng từng bước để có thể đưa mắt trên trang sách và chụp ngay được "cái hồn" của cả một đoạn. Phải tập phán đoán khi đọc. Nếu có mục đích đọc để giải quyết hay khẳng định điều gì đó thì chỉ cần "lướt mắt" tìm tới chỗ viết về cái đó. Tuy nhiên cần hiểu là, đọc nhanh không phải đọc vội vàng, ngốn ngấu sách. Đọc như vậy chỉ có hại. Đọc nhanh là tóm lấy thật nhanh, thật đúng và đủ nội dung chứ không phải đưa mắt nhanh trên những chữ.
Để rèn luyện tốc độ đọc, các bạn hãy lấy một cuốn sách, chọn một trang, hay một phần trọn vẹn rồi đọc thật nhanh một lượt. Vừa đọc, vùa cố tóm lấy nội dung của nó. Sau đó suy nghĩ xem, nội dung của nó như thế nào. Làm lại lần nữa nhằm xác định xem nội dung vừa tóm được ở lần đọc trước đã đầy đủ chưa, chính xác chưa. Lần sau, hãy cố gắng nâng cao tốc độ đọc hơn lần trước. Đọc vài ba lượt như vậy cho tới khi khẳng định nắm được đầy đủ và đúng nội dung của phần đã đọc. Bằng cách đó, bạn vừa nâng dần tốc độ đọc vừa kiểm soát được chất lượng đọc tương ứng với tốc độ đó. Khi đã có tốc độ đọc vừa ý, phải thường xuyên rèn luyện, thường xuyên đọc sách để kĩ năng đã rèn luyện được không bị mai một đi.
Phải ghi chép một cách khoa học những điều đã đọc.
Đọc sách có hiệu quả thể hiện ở kết quả ghi chép. Đọc sách không thể thiếu ghi chép. Ghi chép như thế nào sẽ xem ở phần sau.
KVTT - Sách báo, tài liệu (gọi chung là sách) là kho tàng tri thức nhân loại được lưu lại cho các thế hệ sau. Đó là nguồn tri thức rất quan trọng và vô tận đối với mọi người, đặc biệt làngười trí thức - trong đó có các bạn. Mọi thành công của con ngừơi đều là sự kết hợp của nỗ lực sức lực với tri thức lĩnh hội được từ thầy, từ cuộc sống, từ sách vở.
Chúng tôi xin giới thiệu với các bạn cuốn sách :
Ebook định dạng .pdf, các bạn có thể đọc bằng phần mềm Foxit Reader
Chúc các bạn thành công với cuốn ebook này!
KVTT - • Gửi thư đến một người cụ thể, thậm chí nếu như điều đó có nghĩa là bạn phải gọi điện nhiều lần để hỏi cho đúng tên và chức danh của người mà bạn sắp gửi thư. Hãy tỏ ra trân trọng - gọi người ấy là “Anh” hoặc “Chị".
• Bạn nên rõ ràng về công việc mình đang tìm kiếm. Câu mở đầu cần phải nêu ra mục đích của lá thư. Nếu bạn phản hồi cho một quảng cáo tuyển dụng, hãy cho họ biết điều đó. Ví dụ: “Tôi đang ứng tuyển vào vị trí Giám Đốc Kinh Doanh quảng cáo trên VietnamWorks.com và mong muốn được trình bày với quý công ty những khả năng của tôi.”
• Hãy chứng tỏ rằng bạn biết về công ty và lĩnh vực của họ. Cần làm cho lá thư của mình nổi bật hơn so với những lá thư còn lại của các ứng viên khác – Hãy tìm hiểu. Và chứng tỏ rằng bạn biết công ty như thế nào, họ làm những gì và rằng bạn đã chọn họ.
• Hãy đề cập những điều bạn đã làm có liên quan trực tiếp đến công việc bạn mong muốn. Đồng thời, hãy cho nhà tuyển dụng biết những gì mà bạn sẽ phải làm cho họ.
• Nên cố gắng cô đọng trong vòng một trang. Thư xin việc của bạn cần phải ngắn gọn và đi thẳng vào trọng tâm.
• Kết thư. Lá thư nên kết thúc bằng những từ như Chân thành, hoặc Thân ái. Hãy kết thúc lá thư sao cho người đọc thấy phải làm điều gì đó. Nên cho họ biết rằng bạn mong muốn được nói nhiều hơn hoặc gặp gỡ họ.
• Hãy kiểm tra chính tả và ngữ pháp một cách cẩn thận. Bạn nên nhờ người khác đọc lại giùm mình.
Tạo khác biệt
Hãy thêm các điểm mạnh của bạn trong phần kỹ năng. Giả sử, là một giám đốc dự án, bạn có rất nhiều kỹ năng cứng, kỹ năng mềm khác nhau và kinh nghiệm quản lý. Hầu hết những ứng viên nộp hồ sơ cho vị trí này đều có những kỹ năng đó.
Hãy nghĩ xem điểm mạnh đặc biệt của mình khi quản lý dự án là gì? Và hãy viết câu slogan thật khác biệt trong hồ sơ của bạn: Một giám đốc dự án với thế mạnh trong việc nhận diện và giải quyết các vấn đề.
Thêm giá trị
Thêm những giá trị có thể quy thành tiền. Điểm mạnh này sẽ khiến bạn hoàn toàn tách biệt với các ứng viên khác. Hãy đưa ra những con số về việc bạn làm ra cho công ty bao nhiêu tiền hay tiết kiệm được bao nhiêu tiền cho 1 dự án trong một khoảng thời gian nhất định.
Nhà tuyển dụng sẽ thực sự ấn tượng với một slogan như thế này: Một giám đốc dự án với thế mạnh trong việc nhận diện và giải quyết các vấn đề, đã tiết kiệm cho công ty trên 3 triệu USD; và hoàn thành một dự án trị giá trên 12 triệu USD trong thời gian 3 năm.
Câu slogan sẽ làm nên điều kỳ diệu. Ứng viên đó không còn là "hàng hóa" mà là một tài sản cho công ty. Ai có thể chối từ một nhân viên có tài năng đặc biệt có khả năng giúp công ty tiết kiệm đến 3 triệu USD?
Vậy những kỹ năng cần thiết đó là gì, trong bài viết này tôi xin chia sẻ với các bạn sinh viên về những kỹ năng mềm mà sinh viên Việt Nam hiện nay cần có để hội nhập với thị trường lao động, kì vọng rằng nếu bạn được những kĩ năng này thì các ban sinh viên đủ sức “qua cầu” mà không “gió bay”.
Làm việc nhóm (Team work)
Kỹ năng làm việc nhóm là kỹ năng tương tác giữa các thành viên trong một nhóm, nhằm thúc đẩy hiệu quả công việc việc phát triển tiềm năng của tất cả các thành viên. Một mục tiêu lớn thường đòi hỏi nhiều người làm việc với nhau, vì thế làm việc nhóm trở thành một định nghĩa quan trọng trong tổ chức cũng như trong cuộc sống.
Trong thời đại ngày nay, khi khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển thì yêu cầu làm việc theo nhóm là cần thiết hơn bao giờ hết. Đơn giản vì không ai là hoàn hảo, làm việc theo nhóm sẽ tập trung những mặt mạnh của từng người và bổ sung cho nhau. Hơn nữa, chẳng ai có thể cáng đáng hết mọi việc. Người phương Tây luôn xem công việc và bạn bè khác nhau do đó trong khi làm việc rất thoải mái. Tuy nhiên, không khí làm việc khá căng thẳng đôi khi mâu thuẫn với nhau gay gắt do họ rất coi trọng cá nhân...
Các kỹ năng làm việc nhóm được xây dựng trong quá trình học tập trên lớp học cũng như là làm các bài tiểu luận. Bạn Thanh Tòng (sinh viên ĐH BK) bày tỏ: “Ở khoa mình hầu như môn học nào cũng có bài tập nhóm, vì thế qua các bài tập này mình có thể thực hành và phát triển kỹ năng này. Tuy nhiên trong quá trinh làm việc nhóm cũng có nhiều rắc rối vì bất đồng quan điểm dẫn đến làm việc nhóm tạo ra tác dụng ngược vì các bạn không nắm được kỹ năng này”.
Một trong những yếu tố ảnh hưởng xây dựng kỹ năng này là phương pháp giảng dạy của các giảng viên, tuy nhiên đặc điểm của các lớp học ở Việt Nam hiện nay là quá đông nên việc ứng dụng thảo luận nhóm cho các bài giảng là khó khả thi.
Kỹ năng làm việc nhóm bao gồm các kỹ năng nhỏ:
- Xây dựng vai trò chính trong nhóm
- Kỹ năng quản lý hội họp.
- Phát triển quá trình làm việc nhóm
- Sáng tạo và kích thích tiềm năng
Giải quyết vấn đề (problem solving)
Giải quyết vấn đề là một cách thức suy nghĩ nhằm làm rõ ràng và đưa ra giải pháp thực thi để cải tiến cho một vấn đề. Nói dễ hiểu hơn Giải quyết vấn đề: trả lời những câu hỏi như: "Ta sẽ vượt trở ngại như thế nào?" hay "Tôi sẽ đạt làm như thế nào để mục đích của mình trong những điều kiện này?". Cốt lõi của vấn đề là tìm cách đạt được mục đích khi gặp trở ngại hoặc khi ta chỉ có những điều kiện rất hạn chế để thực hiện mục đích.
Nhiều sinh viên ra trường hiện nay gặp thất bại khi phỏng vấn bởi vì gặp mốt số câu hỏi từ nhà tuyển dụng để kiểm tra kỹ năng giải quyết vấn đề. Bạn Lan Anh (sinh viên Đại học ngoại ngữ tin học TP.HCM) tâm sự mình đã không trả lời được một câu hỏi đưa ra từ nhà tuyển dụng “Lượng nước đá trên một sân khúc côn cầu có cân nặng là bao nhiêu?".
Đối với những tình huống như thế, bạn sẽ phải phát huy hết sự thông minh và sáng tạo của mình. Kiểu phỏng vấn này được các nhà tuyển dụng sử dụng nhằm kiểm tra mức độ hiểu biết, khả năng phân tích giải quyết vấn đề.
Kỹ năng này thường bao gồm một số nhân tố chính:
- Xác định vấn đề
- Phân loại vấn đề
- Mô hình hóa vấn đề
- Sử dụng các công cụ giải quyết vấn đề
- Qui trình giải quyết vấn đề
Kỹ năng giao tiếp (Communication)
Mục đích của giao tiếp là truyển tải được những thông điệp. Đây là quá trình liên quan đến cả người gửi và người nhận thông điệp. Bằng cách truyền đạt được thông điệp của mình đi một cách thành công, bạn đã truyền đi được suy nghĩ cũng như ý tưởng của mình một cách hiệu quả. Khi không thành công, những suy nghĩ, ý tưởng của bạn sẽ không phản ánh được những cái đó của chính bạn, gây nên sự sụp đổ trong giao tiếp và những rào cản trên con đường đạt tới mục tiêu của bạn - cả trong đời tư và trong sự nghiệp.
Kỹ năng giao tiếp cực kì quan trọng và nó là nhân tố thể hiện rõ nhất sự năng động của một sinh viên. Việc tham gia các câu lạc bộ Thanh niên, hoạt động Đoàn thanh niên là điều kiện nâng cao kỹ năng này.
Thông thường trong trường Đại học sinh viên thường ứng dụng kỹ năng giao tiếp qua các hoạt động sau:
- Kỹ năng thuyết trình trước đám đông
- Kỹ năng truyền đạt thông tin
- Kỹ năng lắng nghe và thu thập thông tin
Trong một cuộc điều tra mới đây về những thành viên mới của một công ty với hơn 50.000 nhân viên, người ta đã cho rằng kỹ năng giao tiếp là yếu tố mang tính quyết định trong việc tuyển chọn một người quản lý. Cuộc điều tra mới đây nhất đã chỉ ra rằng các kỹ năng giao tiếp bao gồm cả việc trình bày nói và viết cũng như khả năng làm việc với người khác là những yếu tố chính tạo nên thành công trong nghề nghiệp.
Quản lý nghề nghiệp (Career management)
Trong một khảo sát mới nhất tại trường Đại học Bách khoa, gần như có tới hơn 60% sinh viên tự nhận mình chưa định hướng nghề nghiệp đúng đắn cũng như cũng như là không biết kế hoạch nghề nghiệp cho 5 năm, 10 năm.
Thuật ngữ quản lý nghề nghiệp nếu được hiểu chính xác nó là sự kết hợp của nhiều lĩnh vực như: đánh giá nghề nghiệp (career assessment), định hướng nghề nghiệp (career mentoring), phát triển nghề nghiệp (career development)... Vì vậy có thể thấy rằng việc định hướng nghề nghiệp là một quá trình liên tục và kéo dài cho đến những năm cuối cùng của cuộc đời mỗi con người.
Trong giai đoạn Đại học sinh viên hiện nay sau khi đã lựa chọn ngành nghề ở trường đại học, sinh viên năm nhất cần được tiếp tục hướng dẫn những kỹ năng cần thiết như làm thế nào có thể hòa nhập môi trường đại học, làm thế nào để có một phương pháp học đại học hiệu quả. Sinh viên năm cuối cần được đào tạo kỹ năng để tìm một công việc tốt, kiến thức xây dựng một kế hoạch nghề nghiệp cho năm năm, mười năm... Như vậy có thể thấy sinh viên cần được hướng dẫn hướng nghiệp một cách liên tục trong giai đoạn đại học.
Tư duy phản biện: (Critical thinking)
Tư duy phản biện là một quá trình tư duy biện chứng gồm phân tích và đánh giá một thông tin đã có theo các cách nhìn khác cho vấn đề đã đặt ra nhằm làm sáng tỏ và khẳng định lại tính chính xác của vấn đề. Lập luận phản biện phải rõ ràng, lôgíc, đầy đủ bằng chứng, tỉ mỉ và công tâm.
Tình trạng thụ động trên giảng đường hiện nay cũng là một minh chứng cho việc sinh viên hiện nay thiếu tư duy phản biện. Thạc sĩ Nguyễn Quang Toàn (ĐH Kinh tế TP.HCM) bày tỏ: “Mặc dù trên giảng đường tôi rất khuyến khích các bạn sinh viên bày tỏ quan điểm của mình nhưng hình như không được ủng hộ lắm, phương pháp giảng dạy mới “lấy người học làm trung tâm (learner center) khó mà áp dụng nếu không được ủng hộ từ các bạn sinh viên”.
Dựa vào những nghiên cứu gần đây, các nhà giáo dục đã hoàn toàn tin tưởng rằng trường học nên tập trung hơn vào việc dạy học sinh tư duy phản biện. Tư duy phản biện không chỉ đơn thuần là sự tiếp nhận và duy trì thông tin thụ động. Đó có thể tóm tắt là quá trình tư duy tìm lập luận phản bác lại kết quả của một quá trình tư duy khác để xác định lại tính chính xác của thông tin. Hệ thống giáo dục Anh coi tư duy phản biện như một môn học chính qui. Trình độ A dành cho học viên 16-18 tuổi. Họ phải làm 2 bài kiểm tra chính: "Sự đáng tin của dẫn chứng" (Credibility of Evidence) và "Phát triển tranh luận" (Assessing/Developing Argument).
Nguồn : Sưu tầm internet
